De veroordeling van grutter Cornelis de Bondt (1801-73)

De Cornelis de Bondt in dit verhaal werd geboren op 24-5-1801 en gedoopt op de 31e in Zwijndrecht. Zijn ouders zijn zoutweger Kornelis de Bondt (1762-1812) en zijn vrouw Maaike van Nugteren (1772-1849). Hij stamt af van mijn voorouders Joost Cornelisse de Bondt (±1680-1753) en Thomas Brullee. Hij had een oudere broer Johannes en 4 zussen. Zijn jongste broertje is waarschijnlijk jong gestorven. Cornelis' gelijknamige vader is overleden op 7-8-1812, 49 jaar oud. De jonge Cornelis was toen 11 jaar oud.

Cornelis' broer en zussen waren inmiddels allemaal getrouwd, toen Cornelis zelf op 1-5-1829 in Kralingen trouwde met Neeltje Dura. Neeltje was geboren op 5-4-1808 in Katendrecht en gedoopt op de 10e in Charlois. Haar ouders zijn Job Dura (1775-1818) en Heiltje Oosthoek (1778-1851).
Met Neeltje Dura kreeg Cornelis 5 kinderen: Cornelis (1830-1910), Job (1832-1876), Johannes (1833-1843), Heiltje (1835-1927) en nakomer Johannes (1849-1903).

De Dordrechtsche Courant, 21-11-1843

Cornelis de Bondt, grutter, winkelier en koopman te Zwijndrecht, ging eind 1856 failliet. Daarom werden zijn crediteuren opgeroepen zich te melden met bewijzen van hun vorderingen. In maart 1857 werd een publieke verkoop georganiseerd, waarbij zijn grutterswaren, winkelgereedschap en meubelen zouden worden verkocht. Ook te koop waren een hooischelf en een wit paard van het vrouwelijk geslacht.

De Dordrechtsche Courant, 1-1-1857

Johannes Casteleijn (1788-1853) werd krankzinnig

Schoenmaker Johannes Casteleijn was op 8-5-1788 geboren en op de 13e in Middelburg gedoopt als zoon van Johannes sr. en Josina Mortier (†1808). Johannes trouwde op 28-jarige leeftijd op 1-5-1817 in Middelburg met de 21-jarige naaister Catharina Pieternella Kaul. Zij is in Middelburg op 11-8-1795 gedoopt als dochter van Quirinus Kaul (†1808) en schoolhouderes Barbara Verbiest. Josina’s moeder was bij hun huwelijk aanwezig. Johannes verklaarde de verblijfplaats of laatste woonplaats van zijn vader níet te kennen. Johannes had nog wel een oudere broer, tabakswerker Maarten Casteleijn (1785-1856). 

Johannes en Catharina Pieternella kregen 6 kinderen, waarvan er 4 vóór hun 4e verjaardag zijn overleden. Twee zoons, Johannes jr. en Leendert, bleven in leven. Hun moeder, de vrouw van Johannes, is overleden op 2-4-1828 in Middelburg, 7 dagen na de geboorte van haar jongste zoontje, dat een dag na haar stierf. Catharina Pieternella werd 32 jaar oud. Haar moeder, Barbara Verbiest, is pas op 10-11-1845 overleden, 78 jaar oud.

Op 20 juni 1849 werd Johannes Casteleijn wegens krankzinnigheid opgesloten in het “Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen” aan de Lindegracht in Dordrecht. Er werd vermeld dat het “tijdelijk” was, maar hij blijkt daar de rest van zijn leven te hebben verbleven.

Middelburgsche Courant, 26-6-1849

De Meuseumstraat heette
vroeger Lindegracht.

Zoon Leendert, geboren op 13-5-1824 in Middelburg, is op de Noorder-Atlantische Oceaan overleden op 28-4-1851 aan boord van het fregatschip “Phoenix”. Hij was 26 jaar oud. 
Zoon Johannes jr., geboren op 11-11-1821 in Middelburg, werkte als koperslagersknecht. Hij trouwde in 1846, maar is reeds op 30-jarige leeftijd overleden op 20-4-1852 in Middelburg. Hij liet een dochter na, genaamd Johanna Pieternella Castelijn.

Johannes Casteleijn is overleden in Dordrecht op 18-11-1853 rond 5 uur ’s middags in het huis N° 1046 op de Lindegracht. Eén van de aangevers was huismeester Pieter van der Wal. Het overlijden van Johannes werd zowel in Dordrecht als in Middelburg geregistreerd.

Bronnen: WieWasWie.nl, Delpher.nl, FamilySearch.org.

In 1878 bleef Jan Bravenboer op zee

Jan Bravenboer werd geboren op 6-9-1853 rond 8 uur 's morgens in Vierpolders op het eiland Voorne-Putten, als jongste zoon van Geen Bravenboer (1811-1885) en zijn eerste vrouw Dirkje Luijendijk (1813-1855). Jan had broers Arij (1840-96), Willem (1842-81) en Geen Bravenboer (1850-1932). Toen Jan 2 jaar oud was, is zijn vader hertrouwd met Geertje van den Handel (1815-1880).

Jan verhuisde naar nabij gelegen Zwartewaal waar hij trouwde op 20-4-1877 met Pieternella de Kloe. Zij was aldaar geboren op 22-3-1855 rond 7 uur 's morgens als dochter van Jan de Kloe en Maartje Verhoeven. Bij de bruiloft waren zijn vader, haar moeder en haar broer Klaas de Kloe aanwezig.
Jan en Pieternella kregen samen 4 kinderen, waarvan alleen dochter Lena Bravenboer de volwassen leeftijd zou bereiken en zou trouwen.

Jan Bravenboer is in september 1878 als matroos uitgevaren op de Noordzee op het loggerschip “Johanna Catharina” met schipper Jan van der Wind. Het schip is nooit teruggekeerd en dus vermoedelijk in volle zee vergaan. Daarna is er nooit meer iets van de opvarenden vernomen.

In 1882 en 1883 werden in de Nederlandsche Staatscourant oproepen geplaatst uit naam van Pieternella de Kloe dat "Jan Bravenboer, gewoond hebbende te Zwartewaal, nu afwezig" diende te verschijnen op een terechtzitting van de arrondissements-rechtbank te Rotterdam.

Nederlandsche Staatscourant, 26-3-1883

Vanzelfsprekend heeft de verdronken Jan Bravenboer zich nooit kunnen melden, waarna bij vonnis van deze rechtbank van 29-10-1883 werd verklaard dat er rechtsvermoeden van overlijden bestaat van haar echtgenoot "Jan Bravenboer, in leven matroos ter visscherij, wonende te Zwartewaal". Aan de eiseres werd verlof verleend om een nieuw huwelijk aan te gaan.

Nederlandsche Staatscourant, 22-1-1884

Margjen Spanjaert (1832-1915) trouwde met 2 broers

Margjen Spanjaert werd geboren op 8-11-1832 in Groningen als één van de vele kinderen van  schoenmaker Gerardus Spanjaert en wolnaaister Margjen Boomgaard, die beiden ook in Groningen waren geboren. Later werkte Gerardus als commies (grensbeambte). Na 1847 verhuisde Gerardus Spanjaert met zijn gezin naar Leiden.

Margjen Spanjaert was 30 jaar oud toen zij in Leiden op 12-8-1863 trouwde met de 29-jarige Johan Beatus Mader. Hij was ca. 1,60 m. lang en had blond haar en blauwe ogen. Johan Beatus is geboren op 26-6-1834 als middelste zoon van zijn gelijknamige vader, een Zwitser, die in 1842 zijn gezin in de steek had gelaten. Daarop was de moeder van Johan Beätus, Jansje Verhoog (1810-1884), met een echtscheidingsprocedure begonnen, waarna in 1851 de echtscheiding werd uitgesproken. 

Margjen Spanjaart en Johan Beatus Mader jr. woonden aan de Levendaal in het centrum van Leiden en kregen daar 9 kinderen uit 8 zwangerschappen. De meeste van hun kinderen, waaronder de tweeling, stierven jong. Hun jongste zoon, Abraham, werd op 29-2-1872 geboren. Acht maanden later, op 2-11-1872, is Johan Beatus Mader gestorven. 

Behalve een weduwe liet Johan Beatus Mader jr. een moeder en 2 broers achter. Zijn jongste broer, Abraham Mader, was in Leiden geboren op 8-12-1838. Hij was daar op 21-8-1861 getrouwd met Mina Montie, die 2 dagen voor haar man was geboren, eveneens in Leiden. In Leiden kregen Mina Montie en Abraham Mader 7 kinderen, waarvan er 3 in leven bleven. Een jaar na de geboorte van haar jaar jongste kind is Mina Montie overleden op 13-4-1877 in Leiden.

Leidsch Dagblad, 17-1-1874

Margjen Spanjaart is op 44-jarige leeftijd op 26-9-1877 in Leiden hertrouwd met haar 6-jaar-jongere zwager Abraham Mader. Hij was ca. 1,54 m. lang en had ook blond haar en blauwe ogen. Margjen's tweede huwelijk duurde nog korter dan haar eerste. Reeds op 4-3-1885 is Abraham Mader overleden, 46 jaar oud. Twee jaar later werd hij gevolgd door zijn zoon Andries (1864-1887) uit zijn eerste huwelijk. 

Leydse Courant, 27-9-1877

Margjen's derde zoon, Adrianus Mader (1866-1900), werd in 1886 als loteling in de militieregisters vermeld. In 1890 zijn Margjen's tweede zoon Gerardus (1865-1898) en haar jongste zoon Abraham (1872-1945) getrouwd. Van haar stiefkinderen waren toen alleen nog Jannetje (1866-1907) en Susanna Mader in leven.

Bronnen: WieWasWie.nl, Leiden.Courant.nu.