31 januari 2020

Dingeman en Gerrit Ardon en de watersnoodramp van 1953

Jan Ardon, gepensioneerd opzichter van Tiengemeten, ging op Nieuwjaarsdag 1951 naar buiten om te roken. Hij werd pas een jaar later terug gevonden in het water bij Stad aan 't Haringvliet. Weer een jaar later zouden ook zijn zonen Gerrit en Dingeman Ardon verdrinken.

Dingeman Ardon
(1921-1953)
Jan Ardon was geboren op 9-2-1881 als zoon van Marijn Ardon (1847-1921) en Willempje Bomgaards. Marijn stamt in mannelijke lijn af van mijn voorouder Jan Dingmans Mathijsen (1612-±1690), die woonde in Lage Zwaluwe en 3 maal trouwde. Marijn Ardon was in dienst als opzichter van Tiengemeten tot 1905, toen zijn zoon Jan de functie overnam.
Jan Ardon is getrouwd op 14-5-1909 in Goudwaard met Maria Schilperoord. Zij is aldaar geboren op 9-1-1888 als dochter van Gerrit Schilperoord en Cornelia Poldervaart. Jan en Maria kregen 7 kinderen, waaronder de zonen Gerrit, geboren op 10-9-1919 in Goudwaard, en Dingeman, aldaar geboren op 28-11-1921.
Gerrit Ardon ging werken als polderwerker en trouwde met Cornelia Helena van den Berg. Dingeman Ardon nam in 1946 de functie van opzichter van Tiengemeten over van zijn vader Jan. Hij trouwde met Cornelia Petronella (“Corrie”) Kooijman en kreeg 2 kinderen, waaronder een zoon Jan.

Algemeen Handelsblad, 30-4-1953
In de nacht van 1 februari 1953 werd ook het eiland Tiengemeten zwaar getroffen door de Watersnoodramp. De gebroeders Ardon verlieten hun gezinnen in de Nieuwe Polder, hen veilig achterlatend in het hoog gelegen dijkhuis van Dingeman. De - aanvankelijk als dijkinspectie bedoelde - tocht over het eiland veranderde al snel in een reddingsactie. De veel te hoge waterstand en de stormwind deden de broers beseffen dat snelle actie noodzakelijk was. 
De arbeiderswoningen op het eiland konden niet telefonisch worden bereikt en dus trokken de mannen bonzend op de deuren door de polder, waarna de gewekte gezinnen werd duidelijk gemaakt om huis en haard zo spoedig mogelijk te verlaten en naar hoger gelegen gebied te vluchten.

De boerderij van Hage in de Oude Polder was de laatste plek waar de gebroeders Ardon levend werden gezien. De mannen besloten daar om de tocht terug te maken naar hun gezinnen in de Nieuwe Polder.
Enkele dagen na de ramp, op vrijdag 6 februari, werd het lichaam van Gerrit gevonden midden op het eiland Tiengemeten, ondersteboven in een sloot. Het lichaam van Dingeman Ardon werd 2 dagen daarna gevonden.
Veel bewoners van Tiengemeten waren het erover eens dat ze de ramp zonder Dingeman en Gerrit Ardon niet zouden hebben overleefd. Van de 22 arbeiderswoningen waren er 20 verdwenen en van de 10 boerderijen waren er 2 vernield.

De Tijd, 28-2-1953

De weduwe van Dingeman Ardon zou een hoge leeftijd bereiken en ook hun zoon Jan Ardon werd ouder dan zijn vader. Het eiland Tiengemeten is tegenwoordig een natuurgebied.

Bronnen: Algemeen Dagblad, Delpher.nl, WieWasWie.nl, WestBrabantsArchief.nl.

20 januari 2020

Botteliersmaat Arij Bos uit Dordrecht is in 1711 in Azië overleden

Adriaan (Arij) Bos(ch) is op 4-5-1692 in Dubbeldam getrouwd met Cornelia de Ram. Zij lieten zonen Johannes en Wessel in Dordrecht dopen op resp. 8-2-1693 en 21-5-1694, maar beiden zijn overleden. Een dochter Commertina werd op 29-6-1695 in Dordrecht gedoopt. Opnieuw lieten zij zonen Johannes en Wessel dopen in Dordrecht op resp. 26-1-1698 en 7-8-1701.

Arij was op 26-11-1666 in Dordrecht gedoopt als Adriaan, zoon van Johannes (Jan) Bos en Commertje Baan. Cornelia is waarschijnlijk een dochter van Wessel Zachariassen de Ram en Neeltge Teunisdr. Ouboter, die op 20-8-1656 in Dordrecht zijn getrouwd.

Arij Bos is op 20-1-1710 uitgevaren als botteliersmaat op het jacht “Schonewal” voor de kamer van Zeeland. Er waren 152 zeelieden, 52 soldaten en 1 verstekeling aan boord. De taak van een bottelier aan boord van een schip was de inkoop van proviand en de rantsoenering daarvan. De bottelier voorzag de kok van de juiste hoeveelheid gort, erwten, bonen, kaas, zoutvlees, spek of stokvis. De bemanning verstrekte hij hun rantsoen water, azijn, dun bier en brandewijn. Arij Bos hielp de bottelier daarbij. De begunstigde van zijn salaris was zijn vrouw Cornelia de Ram.

Het jacht deed Kaap de Goede Hoop aan van 16 mei tot 5 juni 1710 en kwam in Batavia aan op 10-8-1710. Arij Bos is overleden in Azië op 3-9-1711.

Salaris en onkosten van Arij Bos uit Dordrecht

15 januari 2020

Maurits Konings (1866-81) verongelukte in een wak

Maurits Konings IV werd geboren op 14-9-1834 in Capelle (NB). Hij was een zoon van Maurits Konings III (1804-1895) en dienst tweede echtgenote, Johanna Dolk (1807-1858). Hij was een kleinzoon van Maurits Konings II en Helena Dolk. De eerste Maurits in deze familie Konings werd gedoopt op 14-2-1723 in Raamsdonk - tijdens de Tachtigjarige Oorlog - en zal dus zijn vernoemd naar Prins Maurits van Oranje (1567–1625).

Maurits IV is op 15-6-1681 in Capelle getrouwd met zijn volle nicht Jenneke Koenen. Jenneke was geboren op 24-11-1838 in Capelle als één van de 13 kinderen van Huibert Koenen en Josijna Konings (1796-1851), een dochter van Maurits Konings II. Jenneke was eerder op 6-8-1859 in Capelle getrouwd met de 24-jarige Johannes Frederik Koenen, die aldaar reeds op 7-3-1860 was overleden. Dat huwelijk van 7 maanden was kinderloos gebleven.
Met Maurits IV kreeg Jenneke Koenen in de periode 1862-1878 maar liefst 14 kinderen. Toen Jenneke overleed in Capelle op 10-12-1880, 42 jaar oud, waren uit hun grote gezin nog slechts 5 kinderen in leven: Johanna, Josijna, Maurits V, Huibert en Lena.

Op 9-1-1881 ging zoon de 14-jarige Maurits V schaatsen samen met 5 andere tieners. Zij reden met hun zessen achter elkaar, toen de tweede in de rij viel en door het ijs zakte. De vier daar achter schaatsende tieners zakten eveneens door het broze ijs. Toegesnelde volwassenen konden niets meer doen. Alleen de tiener die voorop schaatste was goed weggekomen.

Vliegend Blaadje, 14-1-1881

10 januari 2020

Marcus van Helmond (43) overleed in 1852 aan diarree

De Marcus van Helmond in dit verhaal werd geboren op 23-12-1808 in Middelburg als jongste kind van Marcus van Hellemont (1745-1817) en diens tweede vrouw Helena Weesepoel (±1765-1843). De familienaam wordt in de bronnen op verschillende manieren gespeld, waarbij zowel de letter h aan het begin, als ook de d en/of t aan het eind af en toe ontbreekt. Deze familie woonde in de 18e eeuw in of nabij Middelburg in Zeeland.

Marcus werkte als dagloner en is pas op 36-jarige leeftijd in het huwelijk getreden en wel op 9-5-1845 in Middelburg. Zijn bruid was Jacoba Geervliet. Zij is geboren op 28-4-1821 in Dubbeldam samen met een - als baby gestorven - tweelingzusje. Jacoba is een nakomeling van mijn voorvader Arie Geervliet uit 's-Gravendeel. Jacoba's ouders zijn Abraham Geervliet (1780-1850) en Jenneke Gijbels. Met haar ouders en overlevende broers en zussen is Jacoba rond 1830 verhuisd van Dubbeldam naar Middelburg.

Gasthuis en kerk in Middelburg

Het huwelijk van Marcus en Jacoba lijkt kinderloos te zijn gebleven. Marcus werkte zijn hele leven als dagloner. Begin 1851, toen hij 42 jaar oud was, kreeg Marcus gezondheidsproblemen. Op 13-1-1851 werd hij voor het eerst opgenomen in het gasthuis in Middelburg, dat gevestigd was aan de Lange Delft. Rond die tijd was er in het gasthuis sprake van onhygiënische toestanden, zoals bijvoorbeeld de constante aanwezigheid van wandluizen. 
Marcus werd opgenomen omdat hij hevige koorts had. Hij werd vervolgens 3 maanden in het gasthuis verpleegd.

2 januari 2020

De voorouders van Pieter Bastiaaensz Munter (±1690-1748)

 Onder mijn voorouders heb ik een Pieter Bastiaans Munter, die op 12-5-1720 in Dubbeldam trouwde met Teuntje Anthonissen Duijser. De trouwinschrijving in Dubbeldam vermeldt alleen hun namen, dus is het onbekend uit welke plaats Pieter afkomstig was.
 Teuntje Duijser werd op 13-1-1691 in Dordrecht gedoopt als dochter van Antonie Michielse Duijser (1658-1735) en Leena Dirxe Sevenhuijsen (±1665-1756). Pieter en Teuntje kregen acht kinderen, waarvan de tweede dochter, Lena, naar de moeder van Teuntje is vernoemd. De oudste dochter, Oetje Munter (1721-1788), kan dan vernoemd zijn naar Pieter’s moeder.
 In “Ons Voorgeslacht” 2006 is een artikel van K.J. Slijkerman te vinden over “De familiegroepen Munter op de Zuidhollandse Eilanden”. Daarbij is meteen duidelijk dat de meest voorkomende voornamen bij deze familie Andries en Bastiaan zijn, wat het zoeken naar de vader van Pieter niet eenvoudiger maakt.

doopinschrijving
Ariaantje Bastiaanze Munter liet in 1726 in Numansdorp een dochter Oeitje dopen.

 Eind 2019 had ik echter in enkele weken tijd twee doorbraken. Toen ik door het doopboek van Numansdorp zat te bladeren trof ik daar de doop aan op 13-10-1726 van Oeitje, dochter van Anthonie van Kuijk en Ariaantje Bastiaans Munter. De tweede doorbraak kwam een paar weken later toen ik in het trouwboek van Zuid-Beijerland vond dat op 11-9-1716 “Arijaantie Bastijaans Munter, wed.e van Dirck Arijens vander Linde, geboortig van Schravendeel” hertrouwde met Marcelis Pieterse de Groot, weduwnaar van Barber Jans Wuijster. Ariaantje Bastiaans Munter was dus geboren op ’s-Gravendeel en daarvan zijn de doop- en trouwboeken vernietigd.