Een Dordrechtse familie Van Ooijen

Naar aanleiding van het overlijden van de Dordrechtse voetballer Cornelis (Cor) van der Gijp (1931-2022) keek ik of er een link was te vinden tussen voorouders van hem en mijn Dordrechtse voorouders, maar die vond ik zo gauw niet.
Via Cornelis’ moeder, Alida Zwang, kwam ik wel een Dordrechtse familie Van O(o)ijen op het spoor. Wat mij daarbij opviel is dat op drie (!) verschillende websites op Internet* overduidelijk Pieter van Ooijen (1771-1830) aan de verkeerde ouders was gekoppeld. Pieter had helemaal geen zoon Hermannus of dochter Maria, dus ouders met die namen leken mij erg onwaarschijnlijk. Sterker nog, zowel Pieter’s overlijdensacte in WieWasWie.nl, als zijn huwelijksinschrijving bij FamilySearch.org noemden zijn vader Johannes van Ooijen. Het was een kleine moeite om dat even te controleren, maar niemand achter die drie websites had kennelijk de moeite genomen om dat even te doen.
Verder eindigden alle drie de websites bij een Pieter van Ooijen (1706-1773), terwijl zijn ouders ook vrij gemakkelijk te vinden waren. Pieter werd namelijk bij zijn huwelijk geassisteerd door zijn zus Lijsbeth van Nooijen, huisvrouw van Anthonij Boers. Bij het huwelijk van Lijsbeth met Anthonij in 1727 werd de bruid weer geassisteerd door haar moeder Jannetje Buijs, weduwe van Hendrik Daane.

Lijsbeth is een dochter van Hendrik Danne en Jannetje Buijs.

Daarom hieronder een verbeterde genealogie Van Ooijen:

1. Hendrik Dane is geboren in Den Briel. Hendrik is overleden vóór juni 1727. Hendrik trouwde op 14 april 1693 in Dordrecht met Jannetje Buijs, nadat zij op 15 maart 1693 in Dordrecht in ondertrouw zijn gegaan. Jannigje is gedoopt op 24 april 1667 in Dordrecht als dochter van Pieter Jansen Buijs en Elizabeth (Lijsbeth) Theunissen, die één maal met de achternaam Van Esch wordt vermeld.
Kinderen van Hendrik en Lijsbeth:

1. Elisabeth (Lijsbeth Hendriks) van Ooijen is gedoopt op 28 februari 1698 in Dordrecht. Zij trouwde op 1 juni 1727 in Dordrecht met Anthonij de Boers (Baars), j.m. van Dordrecht, wonend in de Heermansuijsstraat en geassisteerd met zijn vader Jacob Boers.
2. Pieternella van Ooijen is gedoopt op 9 juli 1700 in Dordrecht. Zij trouwde op 20 januari 1732 in Dordrecht met Sijmen Sijmensz. van Duijnen uit Dordrecht. Pieternella is de moeder van Maria (1732), Jannetje (1734), Simon (1737) en Henrik (1741).
3. Wilhelmina van Ooijen is gedoopt op 2 juni 1703 in Dordrecht. Zij ging aldaar op 13-6-1731 in ondertrouw met Cornelis Wimpels. Zij werd daarbij geassisteerd door haar zuster Elisabeth van Noijen, huisvrouw van Anthonij Baers. Wilhelmina is de moeder van Anthonie (1735), Jannetjie (1736) en Marijke (1740).
4. Pieter van Ooijen volgt 1.4.

1.4. Pieter van Ooijen is gedoopt op 31 december 1706 in Dordrecht. Pieter’s begraven is aangegeven op 17 juli 1773 in Dordrecht. Pieter trouwde op 4 februari 1731 in Dordrecht met Hermina van Loveren, nadat zij op 19 januari 1731 in Dordrecht in ondertrouw zijn gegaan. Hermina is gedoopt op 9 maart 1711 in Dordrecht als dochter van Hermannus van Loveren en Heijltje van den Bos. Hermina’s begraven is aangegeven op 28 april 1782 in Dordrecht.
Kinderen van Pieter en Hermina:

1. Hendrik Pietersz. van Oijen is gedoopt op 29 mei 1731 in Dordrecht en volgt 1.4.1.
2. Hermannus van Oijen, gedoopt op 5 februari 1733 in Dordrecht en volgt 1.4.2.
3. Johannes (Jan Pietersz) van Ooijen, gedoopt op 26 juni 1735 in Dordrecht en volgt 1.4.3.
4. Heijltje van Oijen is gedoopt 13 november 1737 en waarschijnlijk jong overleden.
5. Pieter van Oijen is gedoopt 4 oktober 1739 in Dordrecht. Waarschijnlijk is hij één van de kinderen van Pieter van Ooijen die in oktober 1741 zijn begraven.
6. Heijltje van Oijen is gedoopt 21 juni 1744 in Dordrecht. Zij ging op 27 juli 1769 in Dordrecht in ondertrouw met Jan Maase en liet op 11-12-1770 in Dordrecht een dochter Hermijnna dopen.
7. Hermina van Oijen is gedoopt 27 augustus 1747 in Dordrecht.
8. Jannetje van Oijen is gedoopt 7 november 1749 in Dordrecht als tweeling met Pieternella.
9. Pieternella van Oijen is gedoopt 7 november 1749 in Dordrecht als tweeling met Jannetje. Pieternella liet samen met Kornelis van Soesem op 12-5-1784 in Dordrecht een dochter Hermijna dopen.
10. Neeltje van Oijen is gedoopt 8 oktober 1752 in Dordrecht.

Tip: Is die achternaam wel één geheel?

In Nederland hebben veel achternamen een voorzetsel, ook tussenvoegsel genoemd. Vaak is het een kort woord zoals 'van' of 'de' - of een combinatie daarvan. Daarna volgt dan het het deel van de naam dat meer kenmerkend is voor de persoon of familie. Zo is mijn moeder's familienaam "de Jong", waarbij het lidwoord 'de' het voorzetsel is.
Wanneer een familie oorspronkelijk uit het buiteland komt kan het voorzetsel, bijvoorbeeld, ook 'd’' of 'la' zijn - bij een van oorsprong Franse naam - of 'di' bij een van oorsprong Italiaanse familienaam. Ook ‘Sint’ kan als los woord bij de achternaam voorkomen, zoals bij de 's-Gravendeelse familie "Sint Nicolaas".

Omdat doop- en trouwinschrijvingen meestal handmatig - en niet altijd even leesbaar - werden opgeschreven en er vroeger geen vaste spelling was, komt het ook voor dat een voorzetsel soms aan de achternaam werd vastgeplakt.
Wanneer je een vastloper onder je voorouders hebt, dan is het altijd belangrijk te kijken naar mogelijke andere spellingswijzen van een naam. Zo zou de familienaam "van Oijen" mogelijk ook als "van Ooijen" gespeld kunnen worden, of de n aan het eind zou vergeten kunnen zijn. En ook het vastplakken van een voorzetsel aan een achternaam, is dus een optie, waar je rekening mee zou moeten houden.
Hieronder volgt een uitgewerkt voorbeeld.

Op 31-8-1842 in Dordrecht trouwde Jan Zwang (1820-1885) met Antje van Oijen. Antje werd geboren op 14-2-1822 in Dordrecht en is overleden op 18-1-1905 in Dordrecht. In haar geboorte-, huwelijks- en overlijdensacten staan haar ouders omschreven als Johannes van Oijen en Johanna Delie. Echter, van dat echtpaar was verder niets te vinden. Ook verschillende spellingen - Johannes, Johannis, Johan, Jan - of van Oijen - met extra o of zonder n - leverde niets op.
Zoeken naar dit echtpaar in Google leverde een website op over verschillende families Van O(o)ijen, waaronder één familie in Dordrecht. Daar vond ik een Johannes Pieter van Oijen (1794-1827) die op 12-5-1819 in Dordrecht was getrouwd met Jannigje de Lie. Haar familienaam was dus níet "Delie" maar "de Lie".
Toen ik met deze nieuwe gegevens de huwelijksacte opzocht, bleek allereerst dat de achternaam van de bruidegom werd geschreven als "van Ooijen". Verder stond - zowel bij de bruid als bij haar vader Gerrit - "deLie" zo dicht op elkaar geschreven, dat het één woord leek. In de acten van hun dochter Antje was er dus daadwerkelijk één woord van gemaakt.

Bij de oudere generaties van de familie Van Ooijen werd de familienaam ook als Van Nooijen (wat ook op een samenplakking lijkt) en zelfs als Van Hoije genoteerd.

Huwelijken in de families Rijsdijk en Montfrooij

In een eerdere blog post schreef ik over Coenraad Mens en zijn weduwe Emmigje Monfrooij (1800-1857) naar aanleiding van een krantenartikel. Bij het onderzoekje voor dat verhaal viel me op al op dat Emmigje hertrouwde met de oudere broer van de echtgenoot van haar oudste dochter. Deze complexe familierelaties heb ik weergegeven in onderstaand schema.

Christiaan Monfrooij (1765-1838) | +----------+----------+
	| | | | |	Arie Rijsdijk sr. (1778-1840) | +--+--+	| | | | |
Coenraad Mens (±1795-1821)	× | | |	Emmigje Monfrooij (1800-1857)	×	Jacob Rijsdijk (1802-1874)		| | | |	Pieter Monfrooij (1803-1845)	× | | |	Emmeke Monfrooij (1803-1835)
	Pietertje Mens (1820-1847)		×			Arij Rijsdijk (1815-1773)	×	Maria Monfrooij (1826-1892)

Emmigje's volle nicht, Emmeke Monfrooij (1803-1835), was de echtgenote van Emmigje's broer Pieter Monfrooij (1803-1845). Emmeke's vader Gerrit Monfrooij (1767-1817) is een broer van Pieter's vader Christiaan Monfrooij (1765-1838). Emmeke en Pieter hadden een dochter Maria Monfrooij (1826-1892), die op 13 december 1849 in IJsselmonde beviel van een dochter Emmetje. Zij zou 2 maal trouwen voor zij op 34-jarige leeftijd overleed. Op 54-jarige leeftijd trouwde haar moeder Maria Monfrooij met de 65-jarige Arij Rijsdijk (1815-1773), eerder weduwnaar van Pietertje Mens (1820-1847).

Arie Rijsdijk (1815-1773) was drie maal getrouwd

Schippersknecht Coenraad Mens uit Barendrecht viel in 1821 overboord

Coenraad Mens (24) en Emma (“Emmigje”) Monfrooij (19) trouwden op 8 januari 1820 in IJsselmonde. Coenraad is rond 1795 geboren als een zoon van Cornelis Mens en Pietertje Visser en is vernoemd naar zijn grootvader, de drie maal getrouwde Koenraad Mens (ook Mentz) uit de Zwaluwe. Emmigje is een dochter van Marijgje van Oosten (1779-1832) en Christiaan Monfrooij (1765-1838), wiens familienaam in verschillende spellingen voorkomt.

In IJsselmonde beviel Emmigje op 14 augustus 1820 van een dochter Pietertje. Al op 15 juli 1821 volgde een zoon Christiaan. Enkele maanden later, op 27 oktober, was schippersknecht Christiaan Mens op de Oude Maas aan het werk aan boord van het schip van schipper Cornelis Vermaas, toen hij overboord sloeg. Daarna heeft niemand meer iets van Christiaan vernomen. Zijn huwelijk met Emmigje had nog geen 2 jaar geduurd.

Pas in 1842 is Emmigje Monfrooij een proces gestart om haar verdronken man, Christiaan Mens, dood te laten verklaren. Toen werden oproepen gedaan in de Nederlandse Staatscourant, zodat hij zich kon melden, mocht hij toch nog in leven zijn. Kennelijk was zijn stoffelijk overschot nooit aangespoeld - of in elkaar geval niet als het zijne herkend.

Nederlandche Staatscourant, 16-6-1842

Op 14 maart 1840 in Barendrecht is Pietertje, de dochter van Coenraad Mens en Emmigje Monfrooij, in het huwelijk getreden met Arij Rijsdijk, geboren op 19 april 1815 in Ridderkerk. Arij is een zoon van Arie Jacobse Rijsdijk (1778-1840) en Jannigje Baas (1778-1875). Arij had een oudere broer Jacob Rijsdijk, gedoopt op 26-12-1802 in Ridderkerk. Deze Jacob en Emmigje Monfrooij bleken het samen goed te kunnen vinden.