31 maart 2022

Arend Streefkerk (1815-96) ontvluchtte een gesticht

In september 1852 besloot de arrondissementsrechtbank van Breda om de 37-jarige Arend Streefkerk onder curatele te stellen. Hij was eigenlijk inwoner van Fijnaart, maar bevond zich inmiddels in het gesticht “Meerenberg”. Dit was een in de duinen van Bloemendaal gelegen psychiatrisch ziekenhuis, opgericht als 'Provinciaal geneeskundig gesticht voor krankzinnigen Meerenberg'.

Psychiatrische Inrichting Meerenberg in Bloemendaal

Nadat in de loop van 1842-43 geld bij elkaar was gebracht, werd besloten de bestaande hofstede “Meer en Berg” te Bloemendaal aan te kopen. Vervolgens stelde de provincie de architect Jan David Zocher jr. (1791–1870) aan voor het ontwerp van het hoofdgebouw én het omliggende park, dat bij de behandeling van de patiënten een belangrijke rol zou gaan spelen. In 1848 werd het complex voltooid. Drie jaar na de totstandkoming van het gesticht werd het maximaal aantal patiënten in het gesticht overschreden. Hierdoor ging men in 1853 al over tot uitbreiding van het gesticht. Er kwamen - aansluitend op het carré van Zocher - een grote zuid- en noordvleugel tot stand die qua opzet en uitstraling aansloten op de stijl van Zocher.

Bredasche Courant, 26-9-1852

Arend Streefkerk werd geboren op 11 februari 1815 in Heenvliet als zoon van Corstiaan Streefkerk (1775-1859) en diens eerste vrouw Pieternella Kats. Corstiaan was gedoopt op 16-5-1775 in Klundert als zoon van Bastiaan Streefkerk en Willemijntje Moerkerke (1737-1822), die neef en nicht waren als kleinkinderen van Jan Corstiaensz Streefkerk uit Numansdorp.
Arend's ouders woonden enige tijd in Heenvliet, waar Korstiaan Streefkerk watermolenaar was in de periode 1815-1819. Arend's moeder, Pieternella, beviel van 11 kinderen in totaal, waarvan er 4 jong zijn overleden, 2 overleden als tiener en 5 kinderen de volwassen leeftijd bereikten. Arend was 25 jaar oud, toen zijn moeder Pieternella op 54-jarige leeftijd is overleden op 16-10-1840 in de gemeente Fijnaart en Heijningen. Zij liet 5 kinderen na: Geertje (1809-1863), Bastiaan (1811-1872), Arend, Pieter (1816-1881) en Stijntje (1818-1860).
Arend's vader, de 70-jarige Corstiaan Streefkerk, is op 15-1-1846 in Klundert hertrouwd met Johanna Otterdijk, die is geboren op 25-7-1794 in Mijnsheerenland. Vanwege de leeftijd van de bruid bleef dit huwelijk kinderloos. Corstiaan Streefkerk woonde aan het eind van zijn leven in de gemeente Fijnaart en Heijningen, maar is overleden in Arnhem op 20-3-1859, 86 jaar oud. Tien maanden later overleed zijn weduwe, Johanna Otterdijk, op 22-1-1860. Zij hebben dus beiden nog de krankzinnigheid van hun zoon Arend meegemaakt.

Algemeen Handelsblad, 31-8-1857

In augustus 1857 wist de 42-jarige Arend Streefkerk te ontsnappen uit het krankzinnigengesticht. Kennelijk werd Arend weer teruggevonden. Hij is overleden op 28-1-1896’s middags rond half vijf in Bloemendaal (NH) in het huis genaamd “Meerenberg”. Hij was 80 jaar oud en werd vermeld als weduwnaar van Margaretha Maria Patier/Portier. Zij waren getrouwd op 28 oktober 1846 in Soerakarta op Java in Indonesië.

Arend Streefkerk is getrouwd op 28-10-1846 in Soerakarta.

Bronnen:  WieWasWie.nl, WestBrabantsArchief.nl, StreekArchiefVP.nl, CultureelErfgoed.nl, Almanak van Nederlandsch-Indië (bij Google Books).
Zie ook: Foto's Psychiatrisch Ziekenhuis Bloemendaal, Waanzinnige toestanden in vroegere inrichting.

2 opmerkingen:

  1. Zoeken in Delpher (Google books) levert dat Arend Streefkerk op 28 oktober 1846 te Soerakarta is gehuwd met Margaretha Maria Portier. De achternaam moet dus zijn Portier. Ook over M. M. Portier is verder niets te vinden.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank! Als ik weer thuis bij de pc ben, ga ik ermee aan de slag.

    BeantwoordenVerwijderen

Heb je aanvullingen of opmerkingen?