Het huiselijk geweld van Cleijs van der Graaf in IJsselmonde in 1737

In het Kwartaalbericht van het "Streekarchief Eiland IJsselmonde, jaargang 32, nummer 4, winter 2017" staat een transcriptie van Pieter den Hartog van 2 verklaringen betreffende een voorval van huiselijk geweld tussen Cleijs van der Graeff, enderzijds, en zijn vrouw Aegje Leenderts Hartogh en haar broer Pieter Hartogh, anderzijds. Hieronder volgt daarvan eerst een korte samenvatting.

Op 21 december 1737 werd een verklaring afgelegd door Cijtje Huijge Bootster, wede. van Leendert Aerts Hertog, out omtrent 82 jaren, wonende onder Oost-IJsselmonde. Zij verklaarde dat "voorleden sondag voormiddaags ontrent 10 à 11 uren" Cleijs van der Graeff was gekomen voor de huijsingen waar zich met haar dochter Aegje Leenderts bevond. Aegje was getrouwt met voorn. Cleijs van der Graeff, die begeerde binnen gelaten te worden. Haar dochter riep "jij sout de glazen laten maken die jij laast aan stukken heb geslagen". Cleijs van der Graef kwam toen hun huisje binnen en haalde een "bloot mes" te voorschuijn en riep dat hij haar dochter de muts van het hoofd zou rukken en hij zou haar tegen de deur en vloer hebben gesmeten en getrapt hebben. Haar dochter hield er een sneede aan over dwars over haar linker hand "ter lengte van ontrent een duijm". 

Arij Naaktgeboren, wonende mede onder Oost IJsselmonde, ongeveer 30 jaar oud, legde ook een verklaring af. De "voorledene sondag voormiddags ontrent 11 uren" kwam hij aan de Hordijk in de buurt van de huisinge van Pieter Hartogh, toen hij het jongetje van Pieter Hartog moord hoorde roepen, waarop hij stil stond. Hij bemerkte dat het geroep kwam van de werf van Cijtje Huijge en begaf zich daar naartoe. Daar aangekomen zag hij Cleijs van der Graeff met een "bloot mes" in de hand, die met "groote verwoetheijt" stond te steken naar Pieter Hartogh, "die zulks met een hout afkeerde". Cleijs had daarbij bij Pieter Hartogh een gedeelte van het eerste lit van zijn rechter pink afgesneden, waarna Cleijs eindelijk wat bedaarde.

Aagje Leenderts Hartogh (±1695-1780) was op 18-11-1719 in IJsselmonde getrouwd met Cleijs Pieters van der Graaf, een zoon van Pieter Franse van der Graaf (1667-1735) en Adriaentje Cleijsse Kranenburg (1664-1757). Dit kan heel goed een gearrangeerd huwelijk zijn geweest, want Aagje's broer Pieter Leenderts Hartogh was op 1-3-1722 in IJsselmonde getrouwd met Cleijs' zus Aeghie Pieters van der Graaf. Er volgde zelfs nog een 3e huwelijk tussen deze families, want Wouter Pieters van der Graaf ging op 28-9-1725 in IJsselmonde in ondertrouw met Niesje Leenderts Hartogh. Uit alle 3 deze huwelijken werden kinderen geboren.
Aagje, Niesje en Pieter Leenderts Hartogh waren kinderen van Leendert Aerts Hartogh (1658-1714) en bovengenoemde Cijtje Huijge Bootser (±1655-1743).

Pottenbakker Pieter Potje in Delft

“Delfts Blauw” is aardewerk met blauwe decoratie dat een bloeiperiode beleefde rond 1700. Beroemd zijn vooral tegels, apothekersflessen, sierborden, vazen, kandelaars en serviesgoed. Pieter Potje werkte tijdens de bloeiperiode als plateeldraaier in Delft.

Imaginaire plateelwerkplaats

Pieter Potje trouwde op 8 mei 1678 in Delft met Marija Waddinghshoeck. Beiden woonden aan de Burgwal. Marija was gedoopt op 28 februari 1653 in Delft als dochter van Gabriel Jansz en Maria Roorijckx (†1694) met getuigen Isaack Roorijcx (†1653), Maertje Jans en Prijntje Roorijckx.

Pieter Potje en zijn vrouw Marija Gabriels lieten op 3-1-1679 in Delft een dochter Marij dopen met doopgetuigen Pieter Pinchgar, Pijrijntje Roorik (†1680) en Barbertje Dircks.
Marija Gabriels, huisvrouw van Pieter Potje, wonend in de Nieuwe Straat werd begraven op 28-7-1687 bij de Oude Kerk van Delft.

Plateeldraaier Pieter Potje trouwde met Maria Waddinghshoek op 8 mei 1678 in Delft

Bronnen: Collectie-Delft.nl, Histoire de la faïence de Delft.

Hendriksje Cente Bos (1759-1811) overleed een dag na haar man

Mijn voorouders Cent Leenderts Bos (1723-1783) en Magteltje Reijerkerk lieten hun zesde en jongste kind, Hendriksje, in Numansdorp dopen op 29-7-1759. Hendriksje trouwde op dezelfde dag als haar broer en mijn voorouder Leendert Cente Bos (1755-1830); beiden trouwden in Numansdorp op 5-11-1786. Hendriksje's bruidegom, Gijsbert Cornelisse van Andel, was geboren in Almkerk in het Land van Altena, maar woonde inmiddels in Numansdorp.

Hendriksje Bos trouwde op 5-11-1786 in Numansdorp met Gijsbert van Andel

Gijsbert en Hendriksje kregen 4 kinderen: Cornelis (1789-1859), Magteltje (1792-1828), Johanna (1796-1877) en Cent (1801-1853). De jongste van hun kinderen was 9 jaar oud, toen Teunis Bartholomeus Vos op 24-1-1811 in Numansdorp aangifte deed van het lijk van Gijsbrecht van Andel, 50 jaar oud en nalatende 4 kinderen uit één huwelijk. De volgende dag, de 25e, werd door Jacob 't Jong als aflegger aangeifte gedaan van 't lijk van Gijsbert's weduwe Hendriksje Bos. Mogelijk zijn zij beiden aan een besmettelijke ziete overleden.

Hendriksje Bos overleed in januari 1811 een dag na haar man Gijsbert van Andel

Hendriksje en Gijsbert hebben het dus niet meer meegemaakt dat al hun 4 kinderen trouwden en ook weer kinderen kregen. In 1814 trouwde eerst zoon Cornelis met Anna van Rees en daarna zijn zus Magteltje met Jan van Rees, een halfoom van Anna. Johanna trouwde in 1833 met Abraham Baars en Cent in 1826 met Maaijke van Pel. Beide zonen hadden een zoon genaamd Gijsbert van Andel die de volwassen leeftijd heeft bereikt.

Cornelis Fransz den Drol, huijstimmerman, gaf Jan Jansen een draai om zijn oren

Cornelis Fransz, huijstimmerman, en zijn vrouw Neeltge Jacobsdr., beiden wonende in de “Verkeerden Bogaert”, buiten 't Hoffpoortge, maakten op 31-10-1602 in Rotterdam een testament op bij notaris Gerrit Jansz. van Woerden. Daarin laten zij elkaar goederen na, en benoemen hun dochters Trijntgen Cornelisdr. en Geertge Cornelisdr., alsmede het nagelaten kind van hun overleden dochter Marritge Cornelisdr., tot hun erfgenamen. Dit testament werd op 1-10-1616 door Cornelis Fransz. herroepen en teniet gedaan.

Cornelis Fransz. den Doll woonde buiten
de “Delffsche Poort” bij Rotterdam 

Op 30-3-1604 was in Rotterdam sprake van Cornelis Fransz alias den Droll aan de Schyecade (Schiekade). Een kind van Cornelis den Droll werd op 6-2-1600 in Rotterdam begraven.

Ten verzoeke van Cornelis Wiggersz., wonende te Kralingen, hebben op 11-8-1597 in Schiedam Cornelis Fransz. den Drol van Rotterdam, oud 46 jaar, en Pieter Pietersz., steenplaatser, burger te Schiedam en 45 jaar oud, verklaringen afgelegd. Eerst verklaarde Cornelis Fransz. dat hij, deposant, 10 jaar geleden in huur heeft gehad de Hoge Zeedijk van Rotterdam tot Schiedam. Ten zelve tijde had hij Pieter Pietersz. aangenomen om enige beesten op de dijk te weiden, welke hij deposant moest gade slaan. Hij miste een van de beesten, “alsoo hij daer Joost noch staert en cost van leveren”. Pieter Pietersz. verklaarde vervolgens dat hij het beest vergoed heeft gekregen.

Cornelis Fransz den Drol, huijstimmerman, weduwnaar van Neeltgen Jacobs, wonend buiten de Delffsche Poort, maakte op 15-3-1607 in Rotterdam een testament op bij notaris Gerrit Jansz. van Woerden. Hij benoemde tot erfgenaam zijn dochters Trijntgen Cornelis en Geertgen Cornelis, en het nagelaten kind van zijn dochter Marritgen Cornelis. Dit testament werd reeds op 24-6-1609 door hem herroepen.

Weduwnaar Cornelis Frans ging op 3-6-1607 in Rotterdam in ondertrouw met Grietgen Claes, weduwe van Marcelis Bouwens. Zij zijn aldaar op de 20e in de gereformeerde kerk getrouwd.

Paulus Huijgen Kranendonk is verdronken op 7-12-1823

In een sloot aan de Lagendijk in Ridderkerk werd op 7-12-1823  het stoffelijk overschot gevonden van de 58-jarige Paulus Huijgsz. Kranendonk, Paulus was een half jaar eerder weduwnaar geworden van Cornelia Huijser.

Ridderkerk

Paulus Kranendonk is een zoon van Huijg Paulsz Kranendonk en diens tweede echtgenote Rijmpje Pleunen Leeuwenburg. Paulus is gedoopt op 15-12-1765 in Ridderkerk en verdronken gevonden in een sloot op 7-12-1823 in Ridderkerk. Paulus was getrouwd op 18-11-1792 in Ridderkerk met Cornelia Huijser, nadat zij op 26-10-1792 in Ridderkerk in ondertrouw waren gegaan. 

Zijn alhier in ondertrouw opgenomen Paulus Kranendonk, j.m. & Cornelia Huyser, j.d., beide geboortig van en wonende onder Ridderkerk. Zij zijn den 28 octob., den 4 & 11 November onverhindert geproclameert & op den 18 November in den H. Echt. bevestigt.

Johannes de Jong (1853-1922), een dronken neef

De rechtbank te 's-Hertogenbosch veroordeelde Johannes de Jong uit Capelle (NB) op 16-11-1800 tot 8 dagen eenzame opsluiting wegens het “moedwillig toebrengen van slagen en kwetsuren”. Dit was zijn eerste veroordeling. Op 25-4-1881 om half 1 werd Johannes in de gevangenis te 's-Hertogenbosch opgesloten en op 3 mei werd hij weer vrij gelaten. In de gevangenis was zijn gedrag goed. Op 10-1-1882 werd arbeider Johannes de Jong op beval van de Brigade Commandant te Oosterhout opgesloten op verdenking van het toebrengen van een verwonding.

1903

1907

Johannes was geboren op 11-6-1853 in Capelle als dertiende kind van Gerrit de Jong (1809-1890) en Neeltje Simons (1817-1838). Zijn grootvader van vader's zijde was Adriaan Adriaansz. de Jong (1776-1844), dus hij was een neef van mijn opa Adriaan de Jong (1840-1899). 
Terwijl Johannes opgroeide werkte zijn vader, Gerrit de Jong, als veldwachter. Hij kreeg dus wel het goede voorbeeld.

Op 18-4-1889 in Capelle trouwde Johannes de Jong met Johanna van Nieuwenhuijzen. Zij was geboren op 24-12-1864 in Loon op Zand en werd pas 10 jaar later op 24-9-1874 gewettigd bij het huwelijk van haar moeder Arnolda van Beek (1842-1913) met Pieter Nieuwenhuijzen. In de periode 1889-1900 kregen Johannes en Johanna 10 kinderen, waarvan er 3 al als baby zijn overleden. 

In de periode 1903-1907 werd Johannes de Jong met enige regelmaat opgepakt en veroordeeld voor dronkenschap. Bij zijn veroordelingen wordt Johannes de Jong omschreven als een koopman met een gezonde kleur, gewone neus en mond, ronde kin en grijze ogen. Zijn haar en wenkbrauwen waren blond en hij was ongeveer 1,69 m. lang. Bij zijn laatste veroordeling in september 1907 werd de ten laste legging wat uitgebreider beschreven als “in staat van dronkenschap enige handeling verrichten waarbij tot voorkoming van gevaar voor leven of gezondheid van derden bijzondere omzichtigheid of voorzorgen worden vereist, gepleegd bij herhaling”.

Vergrijp	Uitspraak	Dagen	Opgesloten	Vrijgelaten
Dronkenschap	10-7-1903	3	19-9-1903	22-9-1903
Dronkenschap	15-1-1904	3	15-1-1904	18-1-1904
Dronkenschap	27-1-1905	7	27-2-1905	6-3-1905
Dronkenschap	27-4-1905	5	19-8-1905	24-8-1905
Dronkenschap	26-4-1907	3 + ƒ10	7-9-1907	10-9-1907
Dronkenschap	13-9-1907	5	30-11-1907	5-12-1907

Daarna lijkt Johannes de Jong zijn leven weer te hebben gebeterd. Hij is overleden op 31-1-1922 in Capelle. Zijn zonen Gerrit, Johannes, Johan en Antonie zijn allen getrouwd. Bij het huwelijk van dochter Neeltje in 1924 was haar moeder, Johannes' weduwe, Johanna van Nieuwenhuizen, getuige. Johanna van Nieuwenhuizen is overleden op 4-12-1930 in Sprang-Capelle.

Annigje Kruidhof (1808-89) en 3 generaties buitenechtelijke kinderen

Annigje Kruidhof was 18 jaar oud, ongehuwd en woonachtig in Charlois bij Rotterdam, toen zij op 25-11-1825 rond 5 uur 's avonds in Charlois beviel van een dochter Pleuntje, vernoemd naar haar moeder. De aangifte van het kind werd gedaan door de vroedmeester. Annigje was zelf op 2-2-1808 in Charlois geboren en aldaar 5 dagen later gedoopt. Zij was een dochter van Korstiaan Kruidhof (1768-1826) en Pleuntje Timmers (1770-1834). 

Twee jaar na de geboorte van haar buitenechtelijke dochter is Annigje op 23-7-1827 in Pernis getrouwd met Leendert Konijnenburg (1805-1859) uit Poortugaal. Met hem kreeg Annigje nog 11 kinderen, waarvan alleen Susanna (1831-1906), Jacobus, Christiana (1841-1922) en Klaasje Konijnenburg de volwassen leeftijd bereikten. Ook Annigje's buitenechtelijke dochter Pleuntje Kruithof (1825-1871) bereikte de volwassen leeftijd. 

Charlois

De familie van zeeheld Jan de Liefde (†1673)

Johan of Jan Evertsen de Liefde (±1619-1673) was vice-admiraal van Holland en West-Friesland. Bij behoorde tot een geslacht van zeevaarders; de kapteins Sier de Liefde (±1615-1652) en Cornelis de Liefde (±1617-1673) zijn zijn oudere broers, zijn zoon is kapitein Pieter de Liefde (±1650-±1681), zijn vader Evert Henrickxsz de Liefde was equipagiemeester van 't collegie ter Admiraliteit en zijn oom Arent Henricxsz de Liefde was schipper van het schip "De Liefde".

Zeelheld Jan de Liefde  (†1673)

In juni 1644 werd Jan de Liefde benoemd tot kapitein bij de Admiraliteit van de Maze. Dat jaar vocht hij op de Middellandse Zee tegen Barbarijnse zeerovers uit Algiers en daarbij nam hij een kaperschip in. Kort daarna lukte hem dat ook tegen Duinkerker zeerovers. Met het schip "Dordrecht" deed Jan de Liefde in 1658 mee aan de Slag in de Sont.
Op 29-1-1665 werd Jan de Liefde aangesteld als waarnemend schout-bij-nacht, waarna op 15 juni de vaste aanstelling in die functie volgde. Tijdens de Engelse Oorlogen vocht Jan op het schip "Klein Hollandia" als tweede in bevel in het tweede eskader in de Slag bij Lowestoft.
Op 24-2-1666 werd Jan de Liefde bevordert tot waarnemend vice-admiraar van Holland en West-Friesland, waarna hij op 5 september tot vice-admiraal werd benoemd. Tijdens de Tocht naar Chatham veroverde Jan de Liefde het Engelse vlaggenschip "HMS Royal Charles" en kreeg daarvoor een gouden ereketting met medaille.
Tijdens de Derde Engels-Nederlandse Oorlog nam hij deel aan alle 4 de grote zeeslagen. Tijdens de Eerste Slag bij het Schooneveld raakte hij door een spliter aan zijn voorhoofd gewond. Uinteindelijk sneuvelde Jan de Liefde in de Slag bij Kijkduin op 21-8-1673. Zijn broer Kees raakte in hetzelfde gevecht zwaar gewond. Zijn zoon Pieter de Liefde was in die slag vlaggenkapitein van het schip "De Zeven Provinciën".

Nicolaas van Diemen (1842-1909) uit Kudelstaart

Voor de arrondissementsrechtbank van Amsterdam betreffende de "Correctionele Policie" werd een groep van 11 mannen gedagvaard vanwege een proces-verbaal opgemaakt op 18-11-1863. Onder hen bevond zich Nicolaas van Diemen, oud 21 jaar, werkman, geboren en wonende te Kudelstaart bij Aalsmeer. Zij werden beschuldigd van het toebrengen van slagen. Het ten laste gelegde kon niet voor alle aangeklaagden overtuigend worden bewezen en dus kwam Nicolaas vrij.

Nicolaas van Diemen werd geboren op 1-3-1842 in Aalsmeer als zoon van Pieter van Diemen en Marijtje de Boer, die op 23-5-1833 in Alkemade waren getrouwd. Pieter van Diemen werd gedoopt op 18-1-1808 in Alkemade als zoon van Arie van Diemen en Adriana van Zijl. Pieter van Diemen is overleden op 13-8-1846 in Kudelstaart, 38 jaar oud; Nicolaas verloor dus op 4-jarige leeftijd zijn vader. 

Nicolaas van Diemen trouwde op 13-5-1869 in Aalsmeer met Martina van der Hoorn uit Ter Aar nabij Nieuwkoop. Zij werd geboren op 14-6-1843 in Ter Aar als een dochter van Cornelis van der Hoorn en Catharina Kints. 
Nicolaas van Diemen en zijn vrouw Martina kregen de volgende kinderen:

• Pieter is geb. op 16-10-1871 in Aalsmeer en trouwde aldaar op 2-6-1898 met Cornelia Bon uit Uithoorn. Pieter is als weduwnaar overleden op 3-1-1953 in Mijdrecht. 
• Catharina is geb. op 16-9-1872 in Aalsmeer. Zij trouwde (1) op 16-6-1898 in Aalsmeer met metselaar Martinus Meijer uit Alkemade. Zij trouwde (2) op 11-7-1901 in Aalsmeer met arbeider Steven Winters uit Aalsmeer. Catharina is overleden op 2-7-1934 in Uithoorn. 
• Cornelis is geb. op 10-2-1874 in Aalsmeer en ald. overl. op 12-6-1877.
• Maria is geb. op 30-7-1875 in Aalsmeer en overl. op 27-1-1876 in Kudelstaart.
• Maria is geb. op 25-11-1876 in Aalsmeer. Zij trouwde op 16-5-1906 in de Haarlemmermeer met arbeider Cornelis Johannes Breed. Maria is overl. in de Haarlemmermeer op op 27-8-1950.
• Cornelis is geb. op 3-11-1877 in Aalsmeer als één van een tweeling en overl. op 23-1-1878 in Kudelstaart.
• Theodorus Johannes is geb. 3-11-1877 in Aalsmeer als één van een tweeling en ald. overl. op 14-11-1877.
• Agnes is geb. 6-3-1880 in Aalsmeer en overl. in Naarden op 13-3-1949 als weduwe van Jacobus Pauw.
• Adriana is geb. 16-2-1882 in Aalsmeer, waar zij op 18-5-1916 trouwde met scheepstimmerman Johannes de Kuijper uit Uithoorn. Adriana is overl. op 27-5-1953 in Haarlem. 
• Cornelia is geb. op 27-5-1885 in Aalsmeer, waar zij op 14-8-1913 trouwde met tuinder Willem Springintveld. Cornelia is overleden op 15-3-1916 in Aalsmeer, slechts 30 jaar oud. Willem Springintveld is geboren op 12-10-1879 in Aalsmeer als zoon van Paulus Springintveld en Hendrika Arens en overleden in Aalsmeer op 9-6-1949.
• een op 9-1-1887 levenloos geboren zoon.

Nicolaas van Diemen is overleden op 19-11-1909 in Aalsmeer, 67 jaar oud. Zijn weduwe is overleden op 13-2-1931 in Uithoorn. 

Bronnen: WieWasWie.nl, Noord-HollandsArchief.nl, Families of South-Holland CD.

Jielis Hendrik Vervoorn (1849-1913) keerde terug uit Argentinië

SS Leerdam I

Jielis Hendrik Vervoorn (40), zijn vrouw Clasina Mulder (35) en hun kinderen Margaretha (10), Hendrik (8), Anneke (6), Arie (4) en Jacobus (1) vertrokken in 1889 met het stoomschip “Leerdam” naar Argentinië. Dit schip was een 2.796 tonner met 2 masten. De maximale snelheid was 16 knopen. De familie Vervoorn arriveerde op 8-10-1889 in Argentinië.

Rond die tijd heerste er een grote, wereldwijde economische crisis. Argentinië inmiddels was nagenoeg bankroet. Er was nauwelijks werk voor Nederlanders, want de voorkeur werd gegeven aan mensen die Portugees, Spaans of Italiaans spraken. De familie Vervoorn was weer teruggekeerd naar Nederland, toen op 30-8-1892 in Rotterdam hun jongste dochter Jacoba werd geboren. 

Rotterdamsch Nieuwsblad, 22-8-190

Jielis Hendrik Vervoorn is geboren op 3-9-1849 in Brakel als zoon van schipper Hendrik Huibert Vervoorn (1819-1870) en diens eerste vrouw, Anneke van der Balen (1816-1854). Jielis is overleden op 15-09-1913 in Rotterdam, 63 jaar oud. Jielis trouwde, 26 jaar oud, in augustus 1876 in Rotterdam met Clasina Mulder, 21 jaar oud. Clasina is geboren in Amsterdam als dochter van Arke Luitjes Mulder en Margaretha Friema, die ook kinderen kregen in Idaarderadeel (Fr) en in Rotterdam. Clasina is overleden op 4-12-1915 in Rotterdam, 61 jaar oud.

Het vinden van een achternaam kan een grote doorbraak zijn...

Onder mijn voorouders heb ik een Annetgen Ariens die is geboren rond 1640 in Ridderkerk. Omdat dat een veel voorkomende naam is, had ik weinig hoop ooit voorouders van haar te vinden, ook al had ze o.a. dochters met opvallende namen als Roockien en Ingetje. 

Toen kwam ik een acte tegen, opgemaakt op 19 maart 1732 in Rijsoord:
Annetie Ariense Kalis, weduwe van Aert Bastiaanse van den Kaa, wonende te Carnisse. Zij legateert 1/3 deel inzake de roerende goederen aan:
 - Haar dochter Annitie Aartse van der Kaa, getrouwd met Jafet Hendriksz in 't Velt.
 - De 4 kinderen van Rokie Aartse van der Kaa, met name Neeltie en Adriaantie, verwekt door Arij Pietersz Boender, en Annigie en Adriana, verwekt door Leendert de Lange.
 - Ingetie Aartse van der Kaa, getrouwd met Jacobus Leeuwenburg.

Ridderkerk

De onroerende goederen worden in drieën verdeeld.

Annetgen heeft dus de familienaam Kalis !!

Ook vond ik nog een oudere acte, opgemaakt op 23-12-1686 in Ridderkerk:
 - IJda Ariens Kalis, weduwe van Gerrit Pleune de Hen, 
 - Arien Ariensz Kalis hoog heemraad alhier, 
 - Aert van der Kade, getrouwd met Annitie Ariens Kalis, wonende in Barendrecht, 
 - Gerrit Pietersz Lijster, getrouwd met Trijntie Ariens Kalis, 
 - Gerrit Jansz Staes, getrouwd met Lijntie Arijens Kalis, 
 - Huijgh Woutersz van der Wael, getrouwd met Roockie Aerts Kalis en 
 - Willem Leendersz Mijnliefste, getrouwd met Jannitie Aerts Kalis, wonende te Ridderkerk voornoemd;
Zij zijn allen erfgenamen van Ariaentie Ariens Kalis. Blaes Gosensz Bom, weduwnaar van de voornoemde Ariaentie Ariens Kalis, en haar broers en zuster verklaren de nalatenschap met elkaar in goede harmonie te hebben verdeeld.

Vervolgens bleek Annetgen's dochter Roockien vernoemd te zijn naar haar grootmoeder Roockgen Arijens Cranendonck en over die familienaam hebben Sigmond en Slijkerman een dik boek geschreven, dus daarmee was ik meteen weer een aantal generaties verder terug!

Bron: StadsArchief.Rotterdam.nl.

Klaas Schuijt Geutjeszoon nam deel aan de Russische veldtocht

Hillegonda Christina Rondhout, huisvrouw van en bijgestaan door Nicolaas Dogger, kleermaker, beiden wonend te Alkmaar, verschenen in 1847 voor de arrondissementsrechtbank in Hoorn.

Nederlandsche Staatscourant, 30-10-1847

Hillegonda was eerder gehuwd geweest met de in 1822 overleden Johannes Thomas Bruinier, die een halfbroer was van Klaas Schuijt Geutjeszoon. Klaas had laatst in Enkhuizen gewoond en zich in 1810 in Amsterdam opgehouden. In 1811 was hij in de Krijgsdienst getreden en met het Franse Leger van Napoleon naar Rusland vertrokken. Sindsdien is hij nooit meer in Enkhuizen of Amsterdam gezien. Daarom is het vermoeden ontstaan dat hij is overleden tijdens de Russische veldtocht. Tijdens de Napoleon's terugtocht uit Rusland zijn de meeste soldaten door ontberingen, kou en honger omgekomen. Van velen is nooit meer iets vernomen. Dat geldt ook voor Klaas Schuijt Geutjeszoon.

Matroos Willem Sgravendeel (1737-66) uit Groote Lindt

Willem Sgravendeel werd gedoopt op 14-7-1737 in de Groote Lindt (ZH) als zoon van Govert Willemse Sgravendeel en Christina (Steijntie Teunis) de Vette, die waren getrouwd op 23-12-1736 in Heeroudelandsambacht. Steijntje was op 18-11-1711 in Heeroudelandsambacht gedoopt als dochter van Teunis Abrams de Vette en Maijke Ariens de Kievit. Willem's vader was op 7-10-1708 in Mijnsheerenland gedoopt als zoon van Willem Govertse Sgravendeel en diens eerste vrouw, Grietje Jacobs de Raadt.

Willem Sgravendeel voer op 8-8-1766 als matroos uit op het schip "Vrouwe Elisabeth Dorothea" voor de kamer van Amsterdam. Het schip was een 600 tonner met een lengte van 125 voet met 110 zeemannen en 41 soldaten aan boord. Het stond onder leiding van kaptein Willem Groeve.
Vanwegen verkeerde wind keerde het schip 2 maal terug naar Texel, eerst van 12 tot 15 oktober en vervolgens was het op de 31e weer terug. Eindelijk vertrok het definitief op 15-11-1765. Het deed de kaap aan van 4 tot 30 maart 1766 en kwam aan in Batavia op 24 juni. Willem is in Azië overleden op 8-8-1766. 

Een jaar later, op 27-11-1767, is het schip "Vrouwe Elisabeth Dorothea" bij Noord-Holland vergaan. In dat jaar werd ook een onderzoek ingesteld naar de gang van zaken in de hospitalen in Batavia naar aanleiding van extreem hoge hospitaalsterfte. Op 14-10-1767 werd gesteld "niet zonder reden [te] moeten twijfelen of voor de zieken die in dat [Bataviase] hospitaal komen, wel werd gedragen de nodige zorg [en] vooral of deselve wel werden voorzien van goede en deugdzame spijs en verdere benodigdheden". Ook was er te weinig kennis over tropische zieketen. Verder was de situatie zo dat de binnenregenten van de Bataviaanse hospitalen een vergoeding per patiënt kregen, waarvan hooguit tweederde aan voedsel werd uitgegeven; de rest verdween in eigen zak. 

Batavia

Bronnen: DordtenaZoeker.nl, V.O.C. opvarenden bij het nationaal archief, huygens.knaw, VOCsite.nl, P.H. van der Brug: Malaria en Malaise (De VOC in Batavia in de achttiende eeuw), De Bataafsche Leeuw, 1994.. 

Blogiversary 2017 - 5 jaar Genealogie Bos Blog

Genealogie Bos Blog

blogiversary  

Vandaag bestaat mijn Nederlandstalige genalogie blog 5 jaar!! 
Daarom presenteer ik hier mijn favoriete voorouder blog posts: 

Dol en dwaas

• Hadewij Willems de Haen (1668-1741) werd uitgescholden voor "hoer, teef en beest"
• Roeland in 't Veld (1819-94) uit Westmaas had vlagen van razernij
• Jan Jillisz Grandia, man van Maria Buijs, werd in 1750 opgesloten in een gesticht
• Gerrit Dircx Cranendonck (†1706) was "sijne sinnen onmachtig" 
• Krankhoofdige Lijntje Teunisse de Quartel en haar blinde dochter in 's-Gravendeel
• Cornelia Bos werd in een krankzinnigengesticht verpleegd
• Neeltje Hofman (1747-1817) uit Dordrecht werd krankzinnig
• Grietje en Arie Valk uit De Mijl werden onder curatele gesteld
• Schipper Govert Baars (1775-1848) werd opgesloten wegens krankzinnigheid
• De curieuze voorouders van Teun van de Keuken (CBG)

Gerrit Snoek

Misdadig

• Pleun Hoogvliet van Puttershoek wou niet deugen
• Pieter den Boef, "een zeer slecht sujet" uit Willemstad
• Het proces tegen Jan Petersz de Jongh (1663-1742) in Loon op Zand
• De moordaanslag op Lena de Zeeuw uit 's-Gravendeel in 1914
• Peter IJsbrantsz werd in 1625 verwond in zijn linker oog
• De dood van Willem Floris Stamme in 1631 in Loon op Zand
• Draaideurcrimineel Gerrit Snoek (1831-1909) uit Gorinchem
• Landloper Johannes Nicolaas van Driel uit Heinenoord
• Landloper Jan Willem Keesmaat (1852-1923) uit Alblasserdam
• Pieter Kappetein werd in 1855 in Numansdorp op zijn erf vermoord
• Jean en Jacques Wolters, 19e-eeuwse witte-boorden criminelen

In 1751 overleed Lijsbet Groeneweg vóór haar bruiloft

De gaarder van Numansdorp vermeld bij het jaar 1751 dat op 16 april jongedochter Lijsbeth Groenweg zich aangaf om te trouwen met Gijsbert Verschoor, wonend onder Oud-Beijerland.

Inschrijving in de Gaarder van Numansdorp in het jaar 1751

De volgende dag gingen ook in Oud-Beijerland in ondertrouw: Gijsbert Arisz. Verschoor, j.m. geb. in Puttershoek en won. in Oud-Beijerland, met Lijsbeth "Groenewout", j.d. geb. en won. onder de Buitensluis (in Numansdorp). Bij deze trouwinschrijving staat vermeld: "deese hebben haar huwelijk wegens het overlijden van de bruid niet voltrokken".

Gijsbert was dus nog steeds jongeman toen hij op 12-1-1753 in Oud-Beijerland in ondertrouw ging met Kristina Jans Sluijteker/Sluijterik, die op 12-5-1723 in Oud-Beijerland was gedoopt als dochter van Jan Evertsz. Sluijteker en Philippine Pieters Rijsdijk. Met haar trouwde Gijsbert op 4-2-1753 in Oud-Beijerland. Zij kregen een dochter Marteijntje in 1754 en een zoon Kristiaan, die op 2-11-1755 in Oud-Beijerland werd gedoopt. Kristina is kort na de geboorte van haar naar-haar-vernoemde zoontje zijn overleden, want haar begrafenis werd betaald in Oud-Beijerland op 5-11-1755: ƒ2-0-0. 

In Klaaswaal is ondertrouwd op 19-11-1756: Gijsbert Arijsz Verschoor, wednr. van Christina Jansz Sluijter, won. in Oud-Beijerland, en Kaatje Arijsz Goudswaart, j.d. won. onder Klaaswaal. Zij zijn getrouwd te Klaaswaal op 12 december. Kaatje was een dochter van Arie Leenderts Goutswaart en Aaltjen Pieters Maaskant. Met Kaatje kreeg Gijsbert nog een dochter Annigje in 1762 en een zoon Arij. Deze Arij Verschoor (1768-1833) trouwde twee maal en had diverse kinderen. 

Gijsbert Verschoor was zelf op 22-1-1721 in Puttershoek gedoopt als zoon van Arie Aarts Verschoor en Martijntje Gijsberts Hofman. Via zijn moeder stamt Gijsbert Verschoor af van mijn voorouder Beatrix Cornelisse uit 's-Gravendeel. 

Gijsbert Steenhoek (1838-98) trouwde met 2 zussen

Gijsbert Steenhoek werd geboren op 28-6-1838 in de Sint Anthoniepolder in de Hoeksche Waard als zoon van Adrianus Steenhoek (1807-55) en zijn vrouw Teuntje van Luijck (1807-73). Teuntje beviel van 13 kinderen in de periode 1828-50, maar van die kinderen stierven er 8 vóór hun 2e verjaardag.

De kerk van de
Sint Anthoniepolder

Gijsbert was 24 jaar oud toen hij op 24-4-1863 in Zuid-Beijerland trouwde met de 28-jarige Adriaantje van Essen. Zij kregen 9 kinderen. De geboortes vóór 1870 waren in de Sint Anthoniepolder, de geboortes na dat jaar in de gemeente Maasdam. Adriaantje was 40 jaar oud toen zij is overleden op 21-10-1875, 15 dagen na de geboorte van haar jongste kind, dat haar slechts een maand overleefde. Van al hun 9 kinderen zouden er slechts 4 de volwassen leeftijd bereiken.

Na een slechts 2½ jaar durend huwelijk met zijn leeftijdgenote Willemijntje van der Grond trouwde de 55-jarige Gijsbert voor een 3e maal op 1-2-1894 in Maasdam met de 63-jarige Kornelia van Essen, een oudere zus van zijn eerste echtgenote. Kornelia was weduwe van Hendrik Schilperoord (1830-90) uit Oud-Beijerland van wie zij vier maal zwanger was, maar daarvan was nog slechts één kind in leven: Wijburgje Schilperood (1858-1904). 

De 4 vrouwen van Teunis Lanser (1795-1884) in Sliedrecht

Jannigje Jacobs Teeuw (1763-1836) en Pieter Teunisse Lanser (1761-1847) zijn op 8-2-1785 in Sliedrecht getrouwd en noemden hun kinderen Janna, Cornelia, Gerrigje, Teuntje, Teunis, Jakob, Cornelis, Jan, Neeltje, Pietertje en Pieter. De oudste zoon, Teunis, werd pas na 10 jaar huwelijk geboren op 30-7-1795 en 10 dagen later in Sliedrecht gedoopt. Hij werd vernoemd naar zijn grootvader Teunis Pietersz. Lan(t)s/zer. 

Teunis' jongere broers Pieter (1805-1878) en Jan (1807-1882) zijn beiden 2 maal getrouwd, maar Teunis Lanser zelf is maar liefst 4 maal getrouwd:

1. Helmina Visscher trouwde op 20-9-1821 in Sliedrecht met Teunis Lanser. Zij was geboren op 11-6-1787 in Sliedrecht als dochter van Dirk Visscher en Sijgje Hofman. Helmina beviel op 19-5-1822 in Sliedrecht een zoon Jacob Cornelis, die aldaar in 1845 trouwde en aldaar is overleden op 27-9-1858. Helmina Visscher is overleden op 30-6-1824 in Sliedrecht, 37 jaar oud. 
2.  Ariaantje de Groot trouwde op 26-10-1826 in Sliedrecht met Teunis Lanser. Zij was geboren in juni 1799 en gedoopt op 16-6-1799 in Sliedrecht als dochter van Maarten de Groot en Elsje Klein. Ariaantje is de moeder van Maarten Lanser (1830-1908). Ariaantje is overleden op 19-3-1832 in Sliedrecht, 11 dagen na de geboorte van een zoontje genaamd Pieter, dat slechts 5 maanden leefde. Ariaantje werd slechts 32 jaar oud. 
3. Ariaantje (“Jaantje”) Visser trouwde op 25-7-1833 in Sliedrecht met Teunis Lanser. Zij was geboren op 19 juli en gedoopt op 26 juli 1789 in Sliedrecht als dochter van Teunis Ariensz. Visser en zijn vrouw Teuntje Willems Visser. Jaantje was weduwe van Leendert van Genderen (1787-1832) met wie zij in 1813 was getrouwd. Jaantje's beide huwelijken bleven kinderloos. Zij is overleden op 5-6-1838 in Sliedrecht, 48 jaar oud.
4. Marigje Willems van Wijngaarden trouwde op 20-8-1840 in Sliedrecht met Teunis Lanser. Zij was geboren in februari 1790 en gedoopt op 14-2-1790 in Sliedrecht als dochter van Willem van Wijngaarden en Ariaantje (“Jaantje”) Verhoef. Marigje was weduwe van Leendert Baldé (†1835) met wie zij in 1815 een dochter had gekregen. Marigje is overleden op 6-2-1873 in Sliedrecht.

Teunis Lanser overleefde al zijn vrouwen en is overleden op 28-12-1884 in Sliedrecht, 89 jaar oud.

Teunis' kleindochter Adriana Lanser trouwde met Teunis' oomzegger Cornelis Lanser.

Matroos Jan Leendertsz Eland (1698-1734) uit Oud-Beijerland

Jan Leendertsz Eland werd op 28-9-1698 in Oud-Beijerland gedoopt als één van de twee zonen van Leendert Janse Eland en Aaltie Pieters Portilie. De getuige bij Jan's doop was zijn tante Maartie Jans Eland.

Een fluitschip

Als 20-jarige vertrok Jan Leendertsz Eland vanaf het eiland Goeree op 4-5-1719 als matroos voor de kamer van Delft. De taken van een matroos waren gevarieerd, zoals laden en lossen, reinigen, teren en repareren van het schip, de waak- en roergang en het af- en aanslaan van de zeilen. 
Dit was ook de eerste reis voor het fluitschip “Stadhuis van Delft”, een 600-tonner met een lengte van 130 voet, dat op de V.O.C.-werf in Delfshaven was gebouwd. Er waren 114 zeelieden en 64 soldaten aan boord en het schip stond onder leiding van schipper Michiel van Pavie. Zij deden Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika aan in september en kwamen in Batavia (tegenwoordig Jakarta in Indonesië) aan op 30-11-1719. 
Jan vertrok weer uit Batavia op 17-12-1721 op het schip “Vaderland Getrouw”. Na een bezoek aan de kaap van 24 februari tot 10 april keerde hij op 8-8-1722 weer in Nederland terug. 

Jan Leendertsz Eland vertrok als bosschieter (soldaat) op 21-1-1734 vanuit Rammekens voor de kamer van Zeeland op het schip “Vlissingen”. Er zijn verschillende schepen geweest met die naam; dit schip was in 1732 gebouwd op de V.O.C.-werf in Middelburg. Het had een laadvermogen van 650 ton en een lengte van 130 voet. Het schip stond onder leiding van schipper Levinus de Heere en er waren 123 zeelieden, 51 soldaten en 7 ambachtslieden aan boord. Jan is reeds op 28-2-1734 op zee overleden. Het schip kwam pas op 30-4-1734 aan op Kaap de Goede Hoop.

In het soldijboek van het schip “Vlissingen” staat het overlijden van Jan Leendertsz. Eland opgetekend.

Bronnen: V.O.C. opvarenden bij het nationaal archief, huygens.knaw, VOCsite.nl, GaHetNa.nl, Bewerking van de doopboeken van Oud-Beijerland door ir. J.P. van der Spek.

Johannes Stolk (1850-1927) uit IJsselmonde

Johannes Stolk werd op 25-9-1850 te IJsselmonde geboren als zoon van Jan Stolk en Pietertje van der Blom. Zij stammen van een familie Stolk, die in de 18e eeuw in de omgeving van Ouderkerk a/d IJssel woonde. Johannes had een oudere broer Arie (1827-1864) en zussen Johanna, Cornelia, Pietertje en Plonia. Als jongeman werd Johannes Stolk ingehuurd om vervangende dienstplicht te doen bij het 4e regiment infanterie. 

Johannes Stolk in 1899

Vervolgens trouwde Johannes Stolk, 27 jaar oud, op 11-4-1878 in Charlois met Johanna de Jong (1853-1927) uit Kralingen. Zij was een dochter van Bartholomeus de Jong en Belia Broere (1825-1890) en de weduwe van Lambertus Verlangen (†1876) uit Beest. Van hem had zij een zoon Arie (1876-1881). Met Johannes kreeg Johanna de kinderen Belia, Pietertje (2x), Bartje (j†), Johannes (2x), Martina (1887-1942), Gijsje Bertha (1889-1960), Johanna Geertrui (1893-1909) en Jansje (j†). 

Op 22-3-1899 in Rotterdam trouwde hun oudste dochter Belia met Franciscus Suijkerbuijk uit Putten, waarbij een zoon Louis (†1920) werd erkend, die op 7-12-1898 was geboren. Later zijn ook Johannes' dochters Pietertje, Martina en Gijsje Bertha getrouwd.

Johannes Stolk was werkman van beroep en zijn laatste woonplaats was Rotterdam, toen hij op 27-9-1899 werd opgenomen in de strafkolonie Veenhuizen in Drenthe, omdat hij had lopen bedelen.
Johannes Stolk was toen 49 jaar oud, 168½ cm. lang met een bovenlijf van 92 cm. Hij had een gerimpeld aangezicht en zijn baard en haar waren lichtbruin en grijzend. Hij was bovendien hardhorend.

Zicht op het derde gesticht bij Veenhuizen.

Johannes Stolk is op 3-6-1923 in Rotterdam overleden, 72 jaar oud. Zijn weduwe heeft hem nog 3½ jaar overleefd. 

Bronnen: AlleDrenten.nl, rotterdam.digitalestamboom.nl. WieWasWie.nl.

Voorouders van Rien Poortvliet (1932-1995) in Dirksland

Marinus Harm (“Rien”) Poortvliet is geboren op 7-8-1932 in Schiedam. Marinus is overleden op 15-9-1995 in Soest, 63 jaar oud. Rien trouwde in 1956 met Cornelia Bouman, die in 1933 werd geboren. Zij kregen 2 zoons. Rien Poortvliet leerde zichzelf tekenen en werd aanvankelijk reclametekenaar van beroep. Vanaf het einde van de jaren vijftig deed Poortvliet in zijn vrije tijd voor verschillende uitgeverijen illustratiewerk. Vanaf 1968 was hij illustrator van boeken, waaronder “Te hooi en te gras” met illustraties van het traditionele boerenbedrijf en plattelandsleven.

De Voorstraat in Dirksland, getekend door Rien Poortvliet

De schijndood van Elisabeth Williks in 1772 in Rotterdam

Elizabeth Williks/Willix/Wilks/Willickx, de vrouw van Arnoldus van Deijl, beviel van een zoontje, dat zij op 23-10-1772 in Rotterdam in de Leeuwenstraat R.K. lieten dopen met de naam Mathijs. Getuigen bij de doop waren Cornelius van Deijl en Margarita Stevens.

Het lijkt erop dat Elizabeth last had van een postnatale depressie, want 4 weken later, op 20 november, deed zij een poging zichzelf te verdrinken – volgens opgave door “overmaat van zorgen, droefgeestigheid en zwakheid van hersenen”. Zij werd voor dood aangetroffen. Men probeerde haar te verwarmen, in te wrijven met brandewijn en goot brandewijn in haar mond. Ze gaf daarop enige tekenen van leven en kreeg ook een neiging tot braken. Men probeerde haar verder te verwarmen en koffie toe te dienen. Na verloop van 3 uur opende zij haar mond en begon te stamelen. Daarna opende zij ook haar ogen. Zij kon zich niet herinneren wat er was gebeurd.

Elisabeth Williks werd 2 jaar later alsnog begraven op 13-12-1774 in Rotterdam, 2 minderjarige kinderen nalatend.

Landloper Hendrik Lodder (1834-1904)

Sommige mensen zit het gewoon niet mee in het leven. Een voorbeeld is Hendrik Lodder die vóór zijn 22^e verjaardag al zijn vader, vrouw èn dochtertje had verloren.

Hendrik Lodder werd op 31-12-1834 in Capelle (NB) geboren als zoon van schoenmaker Johannes Lodder (1785-1854) en zijn tweede^* vrouw Anna Jacomijna Scholt (1807-1879). Van de 11 levend geboren kinderen van zijn ouders bereikten alleen Hendrik en zijn broer Jan Govert de volwassen leeftijd. Hun oudste zus Anna Lena (1830-1848) was enkele weken voor het huwelijk van hun ouders geboren.

Hendrik Lodder
(1834-1904)

Hendrik was 19 toen zij vader overleed en trouwde een jaar later op 7-9-1855 in Capelle met Maria Korsten. Zijn vrouw is na 10 maanden huwelijk overleden op op 8-7-1856, op dezelfde dag als haar 2-dagen-oude dochtertje. In 1857 zat Hendrik Lodder een maand in de gevangenis in 's-Hertogenbosch wegens belediging. Op 17 november 1857 weer in vrijheid gesteld.
Hendrik's moeder is op 22-5-1857 hertrouwd met Adriaan Muller (1823-1889). Jan Govert Lodder (1845-1926), Hendrik's enige overlevende broer, trouwde in 1874 met Pieternella van der Schans (1847-1929), maar hun enige 2 kinderen zijn beide als baby overleden.

Hendrik Lodder was weduwnaar zonder beroep en vaste woonplaats en was al 5 keer eerder veroordeeld voor bedelarij en landloperij, toen hij bij de Rechtbank in Utrecht opnieuw wegens landloperij werd veroordeeld. Hij werd op 17-8-1896 opgenomen in de strafkolonie Veenhuizen in Drente.
Hendrik Lodder was 1,73 m. lang en had een brede neus. Op zijn rechter bovenarm had hij een moedervlekje en op zijn rug een wrat. Zijn hoofdhaar was dun en donkerbruin. Hij had een "moeilijke gang" door een beenbreuk. Verder wordt o.a. vermeld dat hij zijn militaire dienstplicht had vervuld.

Hendrik Lodder is op 2-1-1904 in Capelle (NB) overleden.

Zicht op één van de gestichten bij Veenhuizen

* Hendrik's vader, Johannes, was weduwnaar van Jenneke Ockers (†1826) met wie hij op 4-9-1807 in Sprang in ondertrouw was gegaan als j.m., geboren in Ooltgensplaat en wonende in de Vrijhoeve.
   

Bronnen: AlleDrenten.nl, bhic.nl, WieWasWie.nl, salha.nl.