Zoutzieder Johannes de Bondt (1796-1871)

Johannes de Bondt werd geboren op 6-1-1796 en in Zwijndrecht gedoopt op de 13e als oudste kind van Kornelis de Bondt (1762-1812) en Maaike van Nugteren (1772-1849). Hij stamt af van mijn voorouders Joost Cornelisse de Bondt (±1680-1753) en Thomas Brullee. Hij kreeg 4 zussen en 2 broers, waaronder Cornelis de Bondt (1801-1873). Vader Kornelis de Bondt werd in de zomer van 1790 keetbaas en zoutmeter op een zoutkeet met vier pannen van de weduwe van Elias van Attenhoven.

Handtekening van Johannes de Bondt

Johannes was 16 jaar oud toen zijn vader op 49-jarige leeftijd overleed op 7-8-1812. Johannes de Bondt had een ovaal aangezigt, rond voorhoofd en rode kin. Zijn ogen waren blauw en zijn haar en wenkbrauwen waren lichtbruin. Hij werd uitgeloot van dienst bij de nationale militie. 

Op 27-4-1821 in Hendrik-Ido-Ambacht is Johannes de Bondt getrouwd met Jannetje de Jong. Zij was aldaar geboren op 17-11-1797 als dochter van de schoolmeester, Cornelis Teunisse de Jong, en diens vrouw Neeltje Elderts Pluim. Johannes' oudste zoon werd geboren op 13-7-1821 in Hendrik-Ido-Ambacht en werd met de naam Cornelis vernoemd naar zijn beide grootvaders. Een zoon Johannes volgde in Hendrik-Ido-Ambacht op 16-9-1822 rond 5 uur 's avonds. De volgende dag, bij de aangifte, werd bij Johannes de Bondt vermeld dat hij "zonder beroep" was. 

Opregte Haarlemsche Courant, 1-7-1823

Een zoutkeet van 4 pannen met 8 kuipen, 3 woestbakken, een waterbak, acht dennen, turfhokken en wat eenigzins verder tot een zoutziederij behoort, genaamd “Nooit Gedacht” staande en gelegen op het dorp Zwijndrecht aan de Westkeets-Haven met de Slijmput daarachter gelegen, werd in de zomer van 1823 te koop aangeboden. Daarbij werd nog vermeld dat na de koop de overdracht half augustus plaats zou kunnen vinden. Johannes de Bondt heeft deze zoutziederij gekocht. 
Op 27-7-1824, bij de aangifte van de geboorte op de 25e rond 4 uur 's nachts van zijn zoon Teunis, wordt Johannes vermeld als zoutzieder. Ook bij de geboorte van zijn dochter Neeltje op 17-11-1826 in Hendrik-Ido-Ambacht wordt Johannes vermeld als zoutzieder. In 1829 was ook nog een als baby overleden zoontje Pieter. 
Op 21-8-1841 in Zwijndrecht is Jannetje de Jong overleden, waarbij Johannes achterbleef als weduwnaar met 4 kinderen in de leeftijd van 14 tot 20 jaar oud. 

Beroepssoldaat Frans Bestebroer (1791-1881)

Mede door het relatief vroege overlijden van Joost Bestebroer in november 1799 in Scherpenisse (Zld), hadden hij en zijn vrouw Catharina Hartog (1764-1841) slechts 2 zonen. De oudste zoon, Frans, was geboren op 2-1-1791 in Scherpenisse. Zijn broertje Benjamin volgde aldaar op 22-4-1796. Zij stammen - net als ik en een eerder beschreven Francois Bestebroer (1786-1806) - af van Cornelis Cornelisse Bestebreur (1663-1717) uit Maasdam (ZH).

In 1811 werd Frans Bestebroer in Scherpenisse vermeld als leerling timmerman (“garçon charpentier”). Nederland was in 1810 door Napoleon ingelijfd bij Frankrijk. Juist in de laatste jaren van zijn regime had Napoleon een grote behoefte aan soldaten; de oorlog in Spanje duurde al jaren, van de Russische veldtocht keerde minder dan 1/6 van de soldaten terug en in 1813 trokken Russische, Pruisische, Oostenrijkse en Zweedse legers samen op tegen Napoleon. In de zomer van 1814 wordt ook de 23-jarige Frans Bestebroer als militair vermeld en hij zou soldaat blijven.

Frans Bestebroer trouwde op 19-5-1814 in Middelburg met de dienstmeid Johanna Maria Sohet. Zij was geboren op 6-9-1786 in Hellevoetsluis als dochter van arbeider Christiaan Sohet en Pieternelle Hutchinson. In de periode 1814-1817 kregen zij 3 dochters van wie er 2 als baby zijn overleden. In 1817 woonde het gezin in Breda. In 1824 diende Frans Bestebroer in Fort Bath in het oosten van Zuid-Beveland. Daar is zijn vrouw - kennelijk na een langdurige ziekte - overleden op 6-10-1824.

Middelburgsche Courant, 9-10-1824

Frans' broer Benjamin trouwde in 1824 met Anna Maria Quist (1787-1855) en had een zoon Joost Marinus Bestebroer (1825-1888), die nakomelingen zou krijgen. Benjamin is op 27-1-1835 in Poortvliet overleden. De moeder van Frans en Benjamin, Catharina Hartog, is op 26-11-1841 overleden. Frans' enige overlevende dochter was Jozina Catharina Bestebroer (1815-1866), die ongehuwd zou blijven.

Ten tijde van het overlijden van zijn vrouw was Frans Bestebroer 2e luitenant bij het 1ste bataillon der infanterie. De infanterie waren grondtroepen. Het ligt voor de hand dat Frans in 1831 heeft deelgenomen aan de Tiendaagse Veldtocht tegen de Belgische Opstand. In de herfst van 1843 werd 1ste-luitenant Frans Bestebroer benoemd "tot plaatsmajoor van de 3de klasse te 's Hertogenbosch".

In de zomer van 1847 werd pensioen verleend "aan de kapiteints F. Bestebroer en H. van Snippenbergh, beiden plaatsmajoors der 3de klasse, eerstgenoemde te 's-Hertogenbosch en laatsgenoemde te Amsterdam". In de herfst van dat jaar werd het Frans Bestebroer gegund dat hij "de activiteits-uniform van het wapen der infanterie", waartoe hij vroeger behoord had, mocht blijven dragen. Deze Frans Besebroer is overleden op 31-3-1881 in Zwolle.

Bronnen: WieWasWie.nl, Delpher.nl.

Hooploper Hercules van Driel (1727-56) uit Rotterdam bleef in Azië

De Hercules van Driel uit dit verhaal werd gedoopt op 23-12-1727 in Rotterdam als zoon van Catharina Stek (1694-1774) en Johannis ("Jan") van Driel. Hercules was vernoemd naar zijn gelijknamige grootvader. 
Hercules sr. was gedoopt op 15-11-1676 in Rotterdam als "Arckeles", zoon van Jan Herculasz. en Marij Corstiaens, die op 19-9-1668 in Oud-Beijerland waren getrouwd. Hercules sr. was op 21-5-1717 als bosschieter (een ervaren matroos, ook belast met het afvuren van een kanon) naar Indonesië gevaren. Op 28-8-1719 ontving hij voor zijn werk ƒ184.15.1, waarna hij op 18-10-1719 bij Rammekens in Zeeland aankwam.
Na het overlijden van zijn eerste vrouw, Caetje Mattheus van der Heijden, in 1722, is Hercules sr. hertrouwd met Lijsbeth Pieters van den Ring (†1736), die al twee maal eerder getrouwd was geweest.

De gage van Hercules van Driel sr.

Hercules jr. kreeg nog een broer Teunis en een zus Katharijna, waarvan één hun moeder zou overleven. Op 9-3-1749 in Rotterdam was Herkulus getuige bij de doop van Jan, zoon van zijn tante Heijnderijntie van Driel en haar man Stoffel van den Bergh, die in Rotterdam op de Schiedamzedijk woonden.

Hercules van Driel uit Rotterdam is als hooploper (hulpje van matrozen) op 31-12-1754 vanaf Texel uitgevaren met het schip "Overnes". Dit schip was in 1742 gebouwd op de VOC-werf in Amsterdam met een lengte van 150 voet en een laadvermogen van 1150 ton. Aan boord waren 141 soldaten, 200 zeelieden, 7 werklieden en 4 passagiers. De schipper op deze reis was Arie van der Aart.
De "Overnes" deed Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika aan van 26 maart t/m 16 april en kwam op 24-6-1755 in Batavia aan.

Hercules van Driel jr. is in Azië overleden op 15-5-1756, 28 jaar oud.

Bronnen: StadsArchief.Rotterdam.nl, GaHetNa.nl, Huygens.KNAW.nl, VOCSite.nl.

Misdadiger Adrianus van Woerkom (1836-1906) in Heerewaarden

Adrianus van Woerkom was 1,90 m. lang, zijn haar en wenkbrauwen waren blond, zijn ogen blauw, zijn neus klein, zijn kind rond en zijn gezicht had een gezonde kleur. Hij werd geboren op 7-12-1836 in Driel als oudste zoon van David van Woerkom (1807-1885) en Hermijna van Brakel (1813-1902). Rond 1840 verhuisde het gezin naar Heerewaarden. Daar werden Adrianus'  jongere broers geboren, waaronder steenovenbaas Gerrit van Woerkom (1850-1903), die een voorouder is van Mabel Wisse Smit, de weduwe van wijlen Prins Friso, en van hun dochters in Londen geboren dochters Luana en Zaria van Oranje-Nassau.

De eerste veroordeling van Adrianus van Woerkom vond plaats op 2-2-1865 bij de rechtbank in Tiel wegens een verwonding. Er werd hem toen tot 6 weken gevangenisstraf opgelegt. 

Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 2-4-1874

Na zijn onslag uit de gevangenis keerde Adrianus terug naar Heerewaarden. Op 18-1-1874 raakte hij in Wamel verzeild in een ruzie, waarbij hij Gerardus van Boom doodstak. Hij werd veroordeeld tot een tuchthuisstraf van 12 jaar. Na zijn veroordeling ging Adrianus nog in cassatie tegen het arrest van het hof van Gelderland van 31 maart, maar dit beroep werd in juni afgewezen.

De misdadige loopbaan van Adrianus van Woerkom t/m 1885.

Bronnen: Register van ontslagen gevangenen bij Tresoar, GenLias website, Delpher.nl.

Frederijk Bos (1742-1811) in St. Petersburg

In Vriezenveen (nabij Almelo in Overijssel) was het bestaan karig rond 1700. Mensen leefden er van de landbouw, als boer of boerenknecht. Enkelen gingen op stap om als marskramer zaden en linnen te verkopen. Aanvankelijk deden ze dat in de regio, maar later trokken zij via Hanzewegen naar Duitsland. Uiteindelijk bereikten ze zelfs Sint-Petersburg in Rusland. Enkele Vriezenveners probeerden in Sint-Petersburg een nieuw bestaan op te bouwen en werden daarom in het Twents “Rusluie” genoemd. Meestal reisden zij per huifkar door Duitsland naar Sint-Petersburg. 

Een Vriezenvener die uiteindelijk in Sint-Petersburg bleef was Frederijk Bos (1742-1811). Hij wordt omschreven als wever, weefinstructeur en gewezen fabrikant. Frederijk Bos (1742-1811) was een zoon van Albert Alberts Bos en Aeltjen Jansen. Hij trouwde op 3-12-1766 in Vriezenveen met Klasijna de Vries, een dochter van Berend Jansen de Vries en Valina Raphuijs.
Frederijk en Klasijna hadden o.a. de volgende kinderen:

1. Berendina van den Bos is ged. 3-12-1766 in Vriezenveen. Zij is getrouwd op 15-4-1792 in Vriezenveen met Albert Berkhof, zoon van Berent Berkhoff en Alken Wijghers. Berdendina kreeg kinderen, was tapster en is overl. in Vriezenveen op 24-12-1825, 59 jaar oud.
2. Aaltjen Bos is ged. op 23-1-1774 in Vriezenveen. Zij bleef ongehuwd en is overl. in Sint-Petersburg in 1863. 
3. Valina Bos is ged. op 28-2-1779 in Vriezenveen. Zij is moeder van Fedoria Komovskii. Zij is waarschijnlijk in Sint-Petersburg overleden, datum onbekend.
4. Aalbert Bos is ged. op 17-3-1782 in Vriezenveen.
5. Adolf Bos is ged. op 16-12-1787 in Vriezenveen.

Sint Petersburg in Rusland

Ondanks dezelfde achternaam is Frederijk Bos geen familie van mij.

Bronnen: 

• Vereniging Oud-Vriezenveen. 
• De Hollandse Hervormde Kerk in Sint-Petersburg 1713-1927, deel III, blz.287.
• Foreign Churches in St. Petersburg and Their Archives 1703-1719, edited by Pieter Holtrop & Henk Slechte.
• Van Papier Naar Digitaal.