Het Octrooi Serviel van Dordrecht

Van 1520 dateert het Octrooi Serviel, dat dorpelingen uit de wijde omgeving van Dordrecht verplichtte om hun agrarische producten op de Dortse markten te verkopen. Dordrecht kon zijn stadskas vullen met de extra accijnsopbrengsten, maar door het Dortse monopolie kregen de plattelanders niet de 'rechte waerde' voor hun producten en moesten zij vaak onnodig ver met hun producten reizen.
Voor Lekkerkerkers was de reis naar Dordt extra lastig, omdat zij eerst met eb de Lek af moesten zakken en dan op de vloed moesten wachten om naar Dordt te kunnen varen, terwijl zij binnen 2 uur naar Schoonhoven konden roeien.
In 1553 verklaarde een vrouw uit IJsselmonde, dat zij 4 jaar eerder, toen zij een keer op weg was naar Rotterdam met boter, kaas, eieren en hoenders, Dortse controleurs aan boord van haar schuit waren gekomen en al haar handel verbeurd hadden verklaard. Soms werden de overtreders zelfs door de controleurs mishandeld.
Pas in 1589 werd het Octrooi Serviel voorgoed afgeschaft. Wel had Dordrecht enkele jaren eerder nog een 'octrooi van de halve mijl' weten te verwerven, dat Dordrecht het recht gaf om een bier- en wijnaccijn in de omliggende dorpen te heffen. Dat recht bleef tot de Bataafse omwenteling van 1795 van kracht. 

Zicht op de Oude Maas bij Dordrecht, 
geschilderd door Jan van Goyen in 1651
http://www.dordrechtsmuseum.nl/