Tip: Is die achternaam wel één geheel?

In Nederland hebben veel achternamen een voorzetsel, ook tussenvoegsel genoemd. Vaak is het een kort woord zoals 'van' of 'de' - of een combinatie daarvan. Daarna volgt dan het het deel van de naam dat meer kenmerkend is voor de persoon of familie. Zo is mijn moeder's familienaam "de Jong", waarbij het lidwoord 'de' het voorzetsel is.
Wanneer een familie oorspronkelijk uit het buiteland komt kan het voorzetsel, bijvoorbeeld, ook 'd’' of 'la' zijn - bij een van oorsprong Franse naam - of 'di' bij een van oorsprong Italiaanse familienaam. Ook ‘Sint’ kan als los woord bij de achternaam voorkomen, zoals bij de 's-Gravendeelse familie "Sint Nicolaas".

Omdat doop- en trouwinschrijvingen meestal handmatig - en niet altijd even leesbaar - werden opgeschreven en er vroeger geen vaste spelling was, komt het ook voor dat een voorzetsel soms aan de achternaam werd vastgeplakt.
Wanneer je een vastloper onder je voorouders hebt, dan is het altijd belangrijk te kijken naar mogelijke andere spellingswijzen van een naam. Zo zou de familienaam "van Oijen" mogelijk ook als "van Ooijen" gespeld kunnen worden, of de n aan het eind zou vergeten kunnen zijn. En ook het vastplakken van een voorzetsel aan een achternaam, is dus een optie, waar je rekening mee zou moeten houden.
Hieronder volgt een uitgewerkt voorbeeld.

Op 31-8-1842 in Dordrecht trouwde Jan Zwang (1820-1885) met Antje van Oijen. Antje werd geboren op 14-2-1822 in Dordrecht en is overleden op 18-1-1905 in Dordrecht. In haar geboorte-, huwelijks- en overlijdensacten staan haar ouders omschreven als Johannes van Oijen en Johanna Delie. Echter, van dat echtpaar was verder niets te vinden. Ook verschillende spellingen - Johannes, Johannis, Johan, Jan - of van Oijen - met extra o of zonder n - leverde niets op.
Zoeken naar dit echtpaar in Google leverde een website op over verschillende families Van O(o)ijen, waaronder één familie in Dordrecht. Daar vond ik een Johannes Pieter van Oijen (1794-1827) die op 12-5-1819 in Dordrecht was getrouwd met Jannigje de Lie. Haar familienaam was dus níet "Delie" maar "de Lie".
Toen ik met deze nieuwe gegevens de huwelijksacte opzocht, bleek allereerst dat de achternaam van de bruidegom werd geschreven als "van Ooijen". Verder stond - zowel bij de bruid als bij haar vader Gerrit - "deLie" zo dicht op elkaar geschreven, dat het één woord leek. In de acten van hun dochter Antje was er dus daadwerkelijk één woord van gemaakt.

Bij de oudere generaties van de familie Van Ooijen werd de familienaam ook als Van Nooijen (wat ook op een samenplakking lijkt) en zelfs als Van Hoije genoteerd.

De Pieter van Oijen, die trouwde met Johanna van Pruijssen, was een zoon van Johannes van Oijen

Overigens klopt bovengenoemde website over de Dordrechtse familie Van Ooijen ook niet helemaal. De vader van Johannes van Ooijen was Pieter van Ooijen, die was getrouwd met Johanna van Pruijssen (zie de acte hierboven). Die Pieter is op 60-jarige leeftijd overleden op 1-3-1830 in Dordrecht en is aldaar gedoopt op 9-1-1771 als zoon van “Jan van Nooijen” en Margarita van Diepenbruggen. Pieter's oudste dochter heette dan ook Margaretha en zij was vernoemd naar Pieter's moeder. En bij zijn huwelijk werd Pieter ook geassisteerd door zijn vader Johannes. Bovengenoemde Van Ooijen website heeft Pieter dus aan de verkeerde ouders (Hermannus en Maria) gekoppeld. 

Daarom kan ik ook mijn eerdere tip “Kijk ook eens kritisch naar gegevens uit publicaties!” aanraden.

Bronnen: WieWasWie.nl, RegionaalArchiefDordrecht.nl, nl.wikipedia.org, gw.geneanet.org.

Dan zijn er nog de websites genealogie Van Oijen (bij Xs4All), die niet helemaal klopt, en ook genealogie Van Oijen (bij MijnStambomen) die dezelfde fout heeft.

In de volgende blog post volgt meer over deze Dordrechtse familie Van O(o)ijen.